Jednostki LPŻ i LOK
Jednostki LPŻ i LOK
Mało znanymi jednostkami pływającymi instytucji paramilitarnych są statki i motorówki Ligi Przyjaciół Żołnierza (LPŻ, od 13 listopada 1962 roku LOK – Liga Obrony Kraju). LPŻ miała w Jastarni swój Centralny Ośrodek Szkolenia Morskiego, gdzie na jednostkach Ligi szkolono kandydatów do służby w Marynarce Wojennej. Na początku lat sześćdziesiątych 20. wieku flota LPŻ składała się z około dwudziestu jednostek (nie licząc jachtów i łodzi):
1. Podhalanin (ex Jarl), jacht szkolny zbudowany dla Ligi na kadłubie kutra rybackiego typu B-12;
2. Mars (ex Krogulec), były trałowiec redowy MW projektu 253L, przekazany w 1958 roku;
3. Jowisz (ex Kormoran), były trałowiec redowy MW projektu 253L, przekazany w 1959 roku;
4. Jupiter (ex Kania), były trałowiec redowy MW projektu 253L, przekazany w 1959 roku;
5. Orion (ex Orlik), były trałowiec redowy MW projektu 253L, przekazany w 1959 roku;
6. Westerplatte (ex DP-55, ex Baca, ex Górnik), były dozorowiec WOP – kuter rybacki typu KG-177, przekazany w 1960 roku;
7. ? (ex KP-33, ex Kniewski, ex Ust-22/Koł-1?), były patrolowiec WOP – kuter rybacki typu KU-128 „Pomorze”, przekazany w 1959 roku;
8. ? (ex KP-34, ex Rutkowski, ex Gdy-156, ex WSG-47), były patrolowiec WOP – kuter rybacki typu KU-128 „Pomorze”, przekazany w 1959 roku;
9. ? (ex KP-61, ex Gda-40), były patrolowiec WOP – kuter rybacki typu KD-153, przekazany w 1959 roku;
10. ? (ex KP-62, ex Gda-30), były patrolowiec WOP – kuter rybacki typu KD-153, przekazany w 1959 roku;
11. ? (ex KP-1, ex 7 Listopada, ex Hel, ex Batory), były ścigacz Straży Granicznej i WOP, przekazany w 1957 roku;
12. ? (ex KP-2, ex Celnik 2, ex Skarbówka), była polska motorówka celna i WOP, przekazana w 1959 roku;
13. ? (ex KP-4, ex Marymont, ex M-5), była poniemiecka motorówka WOP, przekazana w 1959 roku;
14. ? (ex KP-9, ex Bożysława, ex M-29), była poniemiecka motorówka WOP, przekazana w 1957 roku;
15. ? (ex KP-10, ex M-22), była poniemiecka motorówka WOP, przekazana w 1956 roku;
16. ? (ex KP-19), była motorówka WOP typu L.C.P.L., przekazana w 1956 roku;
17. ? (ex KP-20), była motorówka WOP typu L.C.P.L., przekazana w 1960 roku;
18. ? (ex KP-21), była motorówka WOP typu L.C.P.L., przekazana w 1959 roku;
19. ? (ex KP-23), była motorówka WOP typu L.C.P.L., przekazana w 1959 roku;
20. ? (ex KP-66), była motorówka WOP typu L.C.P.L., przekazana w 1957 roku;
21. ? (ex KP-67), była motorówka WOP typu L.C.P.L., przekazana w 1959 roku;
22. ? (ex KP-68), była motorówka WOP typu L.C.P.L., przekazana w 1958 roku.
W 1964 roku WOP przekazał do LOK jeszcze jedną jednostkę, były dozorowiec WOP DP-86 (ex Leon, ex Tkacz), holownik zbudowany w Norwegii. Został nazwany Niedźwiedź, potem znalazł się w stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni. Czy coś wiadomo na temat dalszych losów tych statków i motorówek (oprócz Batorego)?
JB
1. Podhalanin (ex Jarl), jacht szkolny zbudowany dla Ligi na kadłubie kutra rybackiego typu B-12;
2. Mars (ex Krogulec), były trałowiec redowy MW projektu 253L, przekazany w 1958 roku;
3. Jowisz (ex Kormoran), były trałowiec redowy MW projektu 253L, przekazany w 1959 roku;
4. Jupiter (ex Kania), były trałowiec redowy MW projektu 253L, przekazany w 1959 roku;
5. Orion (ex Orlik), były trałowiec redowy MW projektu 253L, przekazany w 1959 roku;
6. Westerplatte (ex DP-55, ex Baca, ex Górnik), były dozorowiec WOP – kuter rybacki typu KG-177, przekazany w 1960 roku;
7. ? (ex KP-33, ex Kniewski, ex Ust-22/Koł-1?), były patrolowiec WOP – kuter rybacki typu KU-128 „Pomorze”, przekazany w 1959 roku;
8. ? (ex KP-34, ex Rutkowski, ex Gdy-156, ex WSG-47), były patrolowiec WOP – kuter rybacki typu KU-128 „Pomorze”, przekazany w 1959 roku;
9. ? (ex KP-61, ex Gda-40), były patrolowiec WOP – kuter rybacki typu KD-153, przekazany w 1959 roku;
10. ? (ex KP-62, ex Gda-30), były patrolowiec WOP – kuter rybacki typu KD-153, przekazany w 1959 roku;
11. ? (ex KP-1, ex 7 Listopada, ex Hel, ex Batory), były ścigacz Straży Granicznej i WOP, przekazany w 1957 roku;
12. ? (ex KP-2, ex Celnik 2, ex Skarbówka), była polska motorówka celna i WOP, przekazana w 1959 roku;
13. ? (ex KP-4, ex Marymont, ex M-5), była poniemiecka motorówka WOP, przekazana w 1959 roku;
14. ? (ex KP-9, ex Bożysława, ex M-29), była poniemiecka motorówka WOP, przekazana w 1957 roku;
15. ? (ex KP-10, ex M-22), była poniemiecka motorówka WOP, przekazana w 1956 roku;
16. ? (ex KP-19), była motorówka WOP typu L.C.P.L., przekazana w 1956 roku;
17. ? (ex KP-20), była motorówka WOP typu L.C.P.L., przekazana w 1960 roku;
18. ? (ex KP-21), była motorówka WOP typu L.C.P.L., przekazana w 1959 roku;
19. ? (ex KP-23), była motorówka WOP typu L.C.P.L., przekazana w 1959 roku;
20. ? (ex KP-66), była motorówka WOP typu L.C.P.L., przekazana w 1957 roku;
21. ? (ex KP-67), była motorówka WOP typu L.C.P.L., przekazana w 1959 roku;
22. ? (ex KP-68), była motorówka WOP typu L.C.P.L., przekazana w 1958 roku.
W 1964 roku WOP przekazał do LOK jeszcze jedną jednostkę, były dozorowiec WOP DP-86 (ex Leon, ex Tkacz), holownik zbudowany w Norwegii. Został nazwany Niedźwiedź, potem znalazł się w stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni. Czy coś wiadomo na temat dalszych losów tych statków i motorówek (oprócz Batorego)?
JB
W roczniku Recznym PRS 1966
Liga Obrony Kraju
Klub Morski
Poznan
Motorowka KOSCIUSZKO (?) 22x4,2x1,5 50KM motor Bolinder z 1950
Liga Obrony Kraju
Klub Wodny
Gorzow Wlkp.
Holownik SLAWOMIR (?) 14,50x3,30x1,50m 135KM motor Skody z 1957r
Liga Obrony Kraju
Odzzial Miejski Szczecin
Holownik BOLEK
(1912) 18,15x4,51m 120KM
AvM
Liga Obrony Kraju
Klub Morski
Poznan
Motorowka KOSCIUSZKO (?) 22x4,2x1,5 50KM motor Bolinder z 1950
Liga Obrony Kraju
Klub Wodny
Gorzow Wlkp.
Holownik SLAWOMIR (?) 14,50x3,30x1,50m 135KM motor Skody z 1957r
Liga Obrony Kraju
Odzzial Miejski Szczecin
Holownik BOLEK
(1912) 18,15x4,51m 120KM
AvM
Ostatnio zmieniony 2006-12-19, 20:43 przez AvM, łącznie zmieniany 1 raz.
Dziekuję Andrzeju, prawdopodobnie w każdym "śródlądowym" oddziale LOK była jakaś jednostka pływająca. W Warszawie taką funkcję pełnił KP-1 Batory (pod taką nazwą pływał w LPŻ i LOK od 1959 do 1969 r.) początkowo na Wiśle w warszawskim Klubie Morskim LPŻ, a potem na Zalewie Zegrzyńskim w Stołecznym Ośrodku Szkolenia Wodnego LOK. Wydaje się, że byłe jednostki MW i WOP (a także MO i WP) nie wchodziły do oficjalnych rejestrów PRS. Kiedyś w dokumentach Ministerstwa Żeglugi i Gospodarki Wodnej znalazłem spis jednostek portowych i część jednostek miała adnotację: nie podlega nadzorowi PRS (np. Tworzysława - drewniana motorówka portowa lub motorówka wojskowa Bronka).
JB
JB
Skarbówka
Poszukuję wszelkich informacji dotyczących historii jednostki o pierwotnej nazwie "Skarbówka".
To co posiadam wygląda następująco (proszę o ew. weryfikację):
11.06.1930 (Państwowa Stocznia Modlińska podlegająca P.Z.Inż.) kreślił R. Meyer – zamówienie nr 6484. Konstruktorem (projektantem) motorówki był inż. Jerzy Cwingman.
1931 – wodowanie w stoczni Modlin „Skarbówka” - Urząd Celny w Gdyni ???
[„Ludzie, stocznie i okręty” Mieczysław Filipowicz, Gdańsk 1985, s. 42-43.] „W 1931 r. wybudowano w Modlinie stalową motorówkę „Skarbówka” o wyporności 15 RT brutto i wymiarach 13,0x3,0x0,7 m, mocy 60KM, prędkości około 12 węzłów i załodze 2 ludzi. Była to motorówka o wyglądzie i rozplanowaniu pomieszczeń zupełnie podobna do „Pilota II”. Należała do Urzędu Celnego w Gdyni i służyła do patrolowania portu oraz redy gdyńskiej w walce ze szmuglerami. Po wojnie „Skarbówka” ocalała, została wyremontowana i przydzielona ponownie do służby Urzędowi Celnemu pod nazwą „Celnik II”. W 1950 r. została przekazana Wojsku Ochrony Pogranicza.”
Po 1945 ??? „Celnik II” - Urząd Celny w Gdyni
(„Kuter pościgowy BATORY” M. Kuligiewicz s. 14 MON) „Wiosną 1947 roku trzon morskiej flotylli WOP stanowił przekazany przez Marynarkę Wojenną kuter pościgowy „Hel” – dawny „Batory” – i kilka motorówek, wśród których był także „Celnik” ??? – jedna z dawnych motorówek patrolowych Straży Granicznej”. Jeśli od 1947 miałaby być w WOP to prawdopodobnie Gdański Oddział WOP nr 12 (20 komenda odcinka - Gdańsk (KP – 2 ??? ex. Celnik II))
21.10.50 przekazana Wojsku Ochrony Pogranicza – gdzie dokładnie ???. Prawdopodobnie do 4 Brygady Ochrony Pogranicza - flotylla ścigaczy WOP – Gdańsk Westerplatte (KP- 2 ???).
16 Brygada WOP sformowana w 1950 na bazie 8??? (raczej 4???) Brygady Ochrony Pogranicza - flotylla okrętów pogranicza – Gdańsk Westerplatte (KP – 2 ???)
W lipcu 1951 roku w 16 Brygadzie WOP powstaje Dywizjon Okrętów Pogranicza. W składzie dywizjonu pojawia się (obok KP -1 ex. KP Batory) min. KP – 2 (wg stanu na 01.08.1951 r.).
Kaszubska Brygada Wojsk Ochrony Pogranicza - sformowana w 1958 na bazie 16 Brygady WOP - Dywizjon Ochrony Pogranicza Gdańsk Westerplatte
Prawdopodobnie 27.02.59 przekazana do LPŻ – gdzie stacjonowała ???
To co posiadam wygląda następująco (proszę o ew. weryfikację):
11.06.1930 (Państwowa Stocznia Modlińska podlegająca P.Z.Inż.) kreślił R. Meyer – zamówienie nr 6484. Konstruktorem (projektantem) motorówki był inż. Jerzy Cwingman.
1931 – wodowanie w stoczni Modlin „Skarbówka” - Urząd Celny w Gdyni ???
[„Ludzie, stocznie i okręty” Mieczysław Filipowicz, Gdańsk 1985, s. 42-43.] „W 1931 r. wybudowano w Modlinie stalową motorówkę „Skarbówka” o wyporności 15 RT brutto i wymiarach 13,0x3,0x0,7 m, mocy 60KM, prędkości około 12 węzłów i załodze 2 ludzi. Była to motorówka o wyglądzie i rozplanowaniu pomieszczeń zupełnie podobna do „Pilota II”. Należała do Urzędu Celnego w Gdyni i służyła do patrolowania portu oraz redy gdyńskiej w walce ze szmuglerami. Po wojnie „Skarbówka” ocalała, została wyremontowana i przydzielona ponownie do służby Urzędowi Celnemu pod nazwą „Celnik II”. W 1950 r. została przekazana Wojsku Ochrony Pogranicza.”
Po 1945 ??? „Celnik II” - Urząd Celny w Gdyni
(„Kuter pościgowy BATORY” M. Kuligiewicz s. 14 MON) „Wiosną 1947 roku trzon morskiej flotylli WOP stanowił przekazany przez Marynarkę Wojenną kuter pościgowy „Hel” – dawny „Batory” – i kilka motorówek, wśród których był także „Celnik” ??? – jedna z dawnych motorówek patrolowych Straży Granicznej”. Jeśli od 1947 miałaby być w WOP to prawdopodobnie Gdański Oddział WOP nr 12 (20 komenda odcinka - Gdańsk (KP – 2 ??? ex. Celnik II))
21.10.50 przekazana Wojsku Ochrony Pogranicza – gdzie dokładnie ???. Prawdopodobnie do 4 Brygady Ochrony Pogranicza - flotylla ścigaczy WOP – Gdańsk Westerplatte (KP- 2 ???).
16 Brygada WOP sformowana w 1950 na bazie 8??? (raczej 4???) Brygady Ochrony Pogranicza - flotylla okrętów pogranicza – Gdańsk Westerplatte (KP – 2 ???)
W lipcu 1951 roku w 16 Brygadzie WOP powstaje Dywizjon Okrętów Pogranicza. W składzie dywizjonu pojawia się (obok KP -1 ex. KP Batory) min. KP – 2 (wg stanu na 01.08.1951 r.).
Kaszubska Brygada Wojsk Ochrony Pogranicza - sformowana w 1958 na bazie 16 Brygady WOP - Dywizjon Ochrony Pogranicza Gdańsk Westerplatte
Prawdopodobnie 27.02.59 przekazana do LPŻ – gdzie stacjonowała ???
Marku, popatrz na dyskusję w temacie http://fow.aplus.pl/forum/viewtopic.php ... ec44e0c1f9.Marek T pisze:Skąd pewność, że SKARBÓWKA jest tożsama z CELNIKIEM II ?
Stwierdzenie, że motorówka z Józefowa to Skarbówka, jest moja hipotezą.
Ryszard narysował tę jednostkę na podstawie planów znalezionych przeze mnie w CAW.
JBRyszardL pisze:
Jednostka którą posiadam zdecydowanie "mieści się" w planach "Skarbówki". Dotychczas nie natrafiłem na inny ślad (szkic, rysunek, plan) motorówki/kutra, któryby lepiej odpowiadał parametrom fizycznym tego co posiadam. Wymiary się zgadzają, jak również ślady po pierwotnej zabudowie pokładu i wnętrza. Zakłamaniem są przednie bulaje na burcie jednostki - prawdopodobnie nigdy ich nie było - nie ma po nich śladu, a i profil burty uniemożliwiałby ich montaż. Reszta zgodnie z rysunkiem i oczywiście pirwotnymi planami.
Byłoby fajnie, gdyby ta jednostka okazała się dawną SKARBÓWKA i gdyby potwierdziła się jej powojenna historia.
Chcę jednak zwrócić uwagę, że oglądając jedną z niemieckich książek poświęconych budowie motorówek (albo małych statków albo jachtów motorowych; być może była to książka Tillera) trafiłem na jednostkę dość podobną do jednostek SG.
To, oraz sprowadzenie najprawdopodobniej zupełnie obcej motorówki zamiast przedwojennego KASZUBA (choć do niego bardzo podobnej), można interpretować tak, że na terenach gdzie krążyły książki Tillera (Niemcy, Polska, kraje bałtyckie, może nawet Skandynawia albo Holandia) prócz jednostek SG i SKARBÓWKI mogło istnieć jeszcze inne, BARDZO podobne motorówki. Dlatego trzeba być ostrożnym.
A co do "opowieści morskich" o prowieniencji statków ... Lepiej nie mówić. Ale też trzeba pamiętać, że w każdej może być ziarno prawdy.
Chcę jednak zwrócić uwagę, że oglądając jedną z niemieckich książek poświęconych budowie motorówek (albo małych statków albo jachtów motorowych; być może była to książka Tillera) trafiłem na jednostkę dość podobną do jednostek SG.
To, oraz sprowadzenie najprawdopodobniej zupełnie obcej motorówki zamiast przedwojennego KASZUBA (choć do niego bardzo podobnej), można interpretować tak, że na terenach gdzie krążyły książki Tillera (Niemcy, Polska, kraje bałtyckie, może nawet Skandynawia albo Holandia) prócz jednostek SG i SKARBÓWKI mogło istnieć jeszcze inne, BARDZO podobne motorówki. Dlatego trzeba być ostrożnym.
A co do "opowieści morskich" o prowieniencji statków ... Lepiej nie mówić. Ale też trzeba pamiętać, że w każdej może być ziarno prawdy.
Skarbówka
Dziękuję za odpowiedź. Żyję tą łódką jakiś czas, liczę, mierzę i porównuję. Otrzymane jakiś czas temu kopie planów zeskanowałem i oczyściłem. Zostały one wyskalowane z możliwie dużą dokładnością. Jednostka którą posiadam pokrywa się z planami z dokładnością kilku centymetrów (co wynika raczej z słabej jakości planów). Wydaje mi się, że prawdopodobieństwo iż powstałaby inna jednostka tak bardzo zbliżona konstrukcyjnie, wymiarowo do "Skarbówki" z planów Cwingmana jest niewielkie. Chyba, że na podstawie tych planów zbudowano drugą (bądź kolejną) motorówkę, ale nic mi na ten temat nie wiadomo.
Będę bardzo wdzięczny za dalszą dyskusję w tym miejscu i wszelkie informacje pozwalające zweryfikować historię jednostki.
Będę bardzo wdzięczny za dalszą dyskusję w tym miejscu i wszelkie informacje pozwalające zweryfikować historię jednostki.
Cytat z książki Marka Soroki: Polskie Okręty Wojenne 1945-1980.
JB
Motorówka zapewne przeszła generalny remont na przełomie 1949/50 r. w stoczni w Koźlu.21 stycznia 1950 roku wcielona została do służby motorówka oznaczona później symbolem "KP-2". Była to nowo zbudowana w Koźlu jednostka rzeczna o wyporności 11 ton, długości 12,8 m i prędkości 18,5 km/h (10 węzłów). Eksploatowano ją do 27 lutego 1959 roku, po czym trafiła do LPK-u.
JB