Okręty Rzeczypospolitej XVI-XVIII w.
: 2009-01-06, 02:05
Odrodzona dyskusja w (lekko chaotycznym) temacie Polska flota żaglowa zachęciła mnie do próby podsumowania dzisiejszego stanu wiedzy na temat okrętów żaglowych Rzeczypospolitej oraz jej lenników (i nie tylko) w okresie nowożytnym. Przede wszystkim zależy mi na uporządkowaniu wiedzy potwierdzonej (szczególnie losów poszczególnych jednostek, ale również ich charakterystyk technicznych), niż na powielaniu spekulacji (lub tworzeniu nowych). Ale oczywiście - forum jest wolne, i zachęcam do dyskusyj wszelakich
W miarę ochoty i wolnego czasu będę umieszczał kolejne podsumowanka. Ponieważ nie dysponuję pełną polską literaturą tematu, i skorzystałem "bezprzypisowo" (:oops:) m.in. z internetu, gorąco proszę o wytykanie, jakie dane należą do spekulacji zawartych w tejże literaturze.
Bardzo cenne byłoby rozszerzenie podanych informacji o literaturę niemiecką (mam tylko wspomniany artykuł Meyera) oraz szwedzką (listy J. Gletego opublikowane w sieci), oczywiście w odniesieniu do tych jednostek, które trafiły do floty szwedzkiej, bądź znajdowały się we flotach niemieckich. Pojedyncze jednostki zostały wcielone do flot Francji i Hiszpanii - ten pierwszy kraj ma dość dobrze opracowane spisy, więc może wartoby zerknąć. Zresztą - sami na pewno na to wpadniecie
Ogólna uwaga: przy przeliczaniu łasztów wziąłem tzw. “gdański okręt morski” = 3,092 m³, oraz hanzeatycki schiffslast równający łaszt dwóm tonom. Podejrzewam, że jest to przyjęty przelicznik biorący ciężar któregoś ze zbóż... a jak wiadomo, te się masą róznią (np. m³ pszenicy jest prawie dwukrotnie cięższy od m³ owsa, żyto jest gdzieś pośrodku). Przeważnie liczono “żytem”... wiem, że łaszt żyta równał się 2190 kg... tylko jaki łaszt? Staropolski (3,618 m³)? Gdański (3,283 m³)? Gdański okrętowy (3,092 m³)? O ile czegoś nie namieszałem (wartości jednostek miar się zmieniały nie tylko z miejscem, ale i czasem), to przelicznik wynosił by odpowiednio 1,872 - 2,063 - oraz 2,19. Podejrzewam, że chodziło o gdański, więc przyjąłem “środkowy” przelicznik na tony. Przy czym zaznaczam: wartości w m³ i tonach mają charakter czysto orientacyjny
Oczywiście, dla łasztów szwedzkich (skeppslast) stosuję odpowiedni przelicznik 1 = 4 tony.
Co do nazw niemieckich: te oznaczone "?" są moją rekonstrukcją, inne są znane lub tłumaczenie jest dość oczywiste.
Niniejszy temat ma mieć charakter wstępu i spisu (stąd przyklejam).
***
1568-1572: "Smok" i flota Komisji Morskiej (Zygmunta II Augusta)
1576-1586: flota Stefana Batorego
1587-1599: pierwsza flota Zygmunta III
1600-ok.1613: druga flota Zygmunta III
1621-1632: trzecia flota Zygmunta III ("oliwska")
1635-1643: flota Władysława IV
• flota Prus Książęcych (1525-1701), od 1618 w unii z Brandenburgią, lennik Korony do 1657
• flota Kurlandii (Kettlerów) (+ link zewnętrzny)
• flota Pomorza Zachodniego (do 1637) - nic nie wiem, ale chyba była
• ew. inne (gdańskie "eskortowce konwojowe"?)
____________________________________________________________
W miarę ochoty i wolnego czasu będę umieszczał kolejne podsumowanka. Ponieważ nie dysponuję pełną polską literaturą tematu, i skorzystałem "bezprzypisowo" (:oops:) m.in. z internetu, gorąco proszę o wytykanie, jakie dane należą do spekulacji zawartych w tejże literaturze.
Bardzo cenne byłoby rozszerzenie podanych informacji o literaturę niemiecką (mam tylko wspomniany artykuł Meyera) oraz szwedzką (listy J. Gletego opublikowane w sieci), oczywiście w odniesieniu do tych jednostek, które trafiły do floty szwedzkiej, bądź znajdowały się we flotach niemieckich. Pojedyncze jednostki zostały wcielone do flot Francji i Hiszpanii - ten pierwszy kraj ma dość dobrze opracowane spisy, więc może wartoby zerknąć. Zresztą - sami na pewno na to wpadniecie
Ogólna uwaga: przy przeliczaniu łasztów wziąłem tzw. “gdański okręt morski” = 3,092 m³, oraz hanzeatycki schiffslast równający łaszt dwóm tonom. Podejrzewam, że jest to przyjęty przelicznik biorący ciężar któregoś ze zbóż... a jak wiadomo, te się masą róznią (np. m³ pszenicy jest prawie dwukrotnie cięższy od m³ owsa, żyto jest gdzieś pośrodku). Przeważnie liczono “żytem”... wiem, że łaszt żyta równał się 2190 kg... tylko jaki łaszt? Staropolski (3,618 m³)? Gdański (3,283 m³)? Gdański okrętowy (3,092 m³)? O ile czegoś nie namieszałem (wartości jednostek miar się zmieniały nie tylko z miejscem, ale i czasem), to przelicznik wynosił by odpowiednio 1,872 - 2,063 - oraz 2,19. Podejrzewam, że chodziło o gdański, więc przyjąłem “środkowy” przelicznik na tony. Przy czym zaznaczam: wartości w m³ i tonach mają charakter czysto orientacyjny
Oczywiście, dla łasztów szwedzkich (skeppslast) stosuję odpowiedni przelicznik 1 = 4 tony.
Co do nazw niemieckich: te oznaczone "?" są moją rekonstrukcją, inne są znane lub tłumaczenie jest dość oczywiste.
Niniejszy temat ma mieć charakter wstępu i spisu (stąd przyklejam).
***
1568-1572: "Smok" i flota Komisji Morskiej (Zygmunta II Augusta)
1576-1586: flota Stefana Batorego
1587-1599: pierwsza flota Zygmunta III
1600-ok.1613: druga flota Zygmunta III
1621-1632: trzecia flota Zygmunta III ("oliwska")
1635-1643: flota Władysława IV
• flota Prus Książęcych (1525-1701), od 1618 w unii z Brandenburgią, lennik Korony do 1657
• flota Kurlandii (Kettlerów) (+ link zewnętrzny)
• flota Pomorza Zachodniego (do 1637) - nic nie wiem, ale chyba była
• ew. inne (gdańskie "eskortowce konwojowe"?)
____________________________________________________________