Okręty hiszpańskie epoki żagla

[Janusz Kluska]

Panie Krzysztofie poproszę o podanie informacji o fregatach typu Mahonesa: Mahonesa/Santa Monica (1789.10.02), Esmeralda/Santa Apolonia (1791.05.30), Diana/Santa Ana (1792.03.10), Venganza/Santa Petronila (1793.05.16), Nimfa/Nuestra Seniora del Rosario(1795.01.) i Proserpina (1797.04.20). Nie wiem czy podane daty to rozpoczęcie budowy, czy też daty wodowania?

[Krzysztof Gerlach]

Fregaty 34-działowe zbudowane w Mahon. Na pokładzie głównym niosły 26 dział 12-funtowych, na rufowym 6 x 6-f, na dziobowym 2 x 6-f. Z pewnością podane daty nie określają rozpoczęcia budowy. Daty roczne pokrywają się zarówno z wodowaniem, jak wcieleniem do służby, precyzja przemawia za datami wodowania, ale ja nie mam ich w wersji dokładnej, więc nie mogę się upewnić. Pomimo należenia formalnie do jednego typu, fregaty te musiały się dość silnie różnić indywidualnie, skoro jedną ze zdobytych Anglicy wymierzyli na 974 tony, a drugą na 890 ton. Przykładowe dane brytyjskie, dla fregaty Mahonesa: 145’1” x 39’3,75” x 11’9,5”, tonaż 974 tony.
Losy:
Mahonesa – zdobyta przez Anglików 13.10.1796 w pobliżu przylądka Gata i formalnie wcielona do Royal Navy bez zmiany nazwy, jako fregata 36-działowa z 12-funtówkami na pokładzie głównym. Faktycznie uznana za nie wartą naprawy. Rozebrana w 1798.
Esmeralda – zdobyta przez Chilijczyków pod dowództwem lorda Cochrane w 1820 w Callao i wcielona do chilijskiej marynarki pod nazwą Valdivia.
Diana – skreślona z listy floty w 1833.
Venganza – zajęta przez Peruwiańczyków w 1822, stała się jednostką marynarki peruwiańskiej pod nazwą Guayas.
Ninfa (a nie Nimfa) – zdobyta przez Anglików 26.04.1797 pod Lizboną i wcielona do Royal Navy pod nazwą Hamadryad, jako fregata 36-działowa z 12-funtówkami na pokładzie głównym. Rozbiła się podczas sztormu w zatoce Algieru 25.12.1797.
Proserpina – skreślona z listy floty w 1816.

Krzysztof Gerlach

[Janusz Kluska]

Panie Krzysztofie dziękuję za odpowiedź.
Poproszę o opisanie fregat 44 działowych: Minerva/Santa Marta (1791), , Gloria/Santa Monica (1792), Tetis/Santa Amalia (1793) i Flora/Santa Maria Magdalena de Pacis (1795).
Pozdrawiam Janusz.

[Krzysztof Gerlach]

Hiszpańskie fregaty 40/44-działowe z tego okresu miały zazwyczaj długość dolnego pokładu około 44,5-46 m, szerokość konstrukcyjną około 12-12,5 m, głębokość około 3,6-3,8 m. Ich typowe uzbrojenie obejmowało 28 dział 18-f na pokładzie głównym oraz 12 do 16 dział 8-f na pokładach rufowym i dziobowym, np. w rozłożeniu odpowiednio 8 i 4 albo 12 i 2. Z czterech przez Pana wymienionych trzy należały do takiej kategorii, natomiast Tetis była mniejszą fregatą 34-działową, z 12-funtówkami w głównej baterii, taką mniej więcej jak opisane poprzednio.
Losy:
Minerva – zbudowana w Hawanie, wg moich informacji zwodowana w 1789, a nie 1791, rozebrana w 1808.
Gloria – zbudowana w Hawanie, zwodowana w 1792 lub 1793, skreślona z listy floty w 1804.
Tetis – zbudowana w Ferrol, zdobyta przez Anglików w pobliżu Galicji (ale nie tej z Krakowem) 15.10.1799 albo dwa dni później, nie wcielona do Royal Navy.
Flora – zbudowana w Ferrol, skreślona z listy floty w 1812.

Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

[Janusz Kluska]

Panie Krzysztofie dziękuję za odpowiedź.
Poproszę o opisanie fregaty 44/40 działowej Prueba z 1800.
Pozdrawiam Janusz.

[Krzysztof Gerlach]

Prueba – charakterystyka jak podana wcześniej. Zbudowana w Ferrol, zwodowana w 1800. Służyła na Pacyfiku. Kiedy w marcu 1822 eskadra chilijska dowodzona przez Thomasa Cochrane zablokowała ją i fregatę Venganza w Guayaquil, poddała się lokalnym władzom peruwiańskim (negocjacje trwały od lutego, oficjalna proklamacja nastąpiła 10.05.1822). Prueba stała się fregatą marynarki Peru (jej jednostką flagową) pod nazwą Protector, przy czym przemianowanie miało miejsce już w maju 1822 albo dopiero w listopadzie 1823. W różnych okresach artylerię tego okrętu określano na 40 do 52 dział, załogę na 257 do 400 ludzi. Służyła aktywnie w walkach z Hiszpanami. Między 1826 a 1828 przemianowana na Presidente. W wyniku wypadku spłonęła na rzece Guayaquil w maju 1829.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

[pothkan]

“Presidente” antes llamada “Protector” y originalmente “Prueba”. Fragata. Armamento de 40 a 50(variable durante su servicio HB)-42(Pic 9/1822)-44(UTV)-50(UO 1822)-52 cañones. Tripulación de 257(Pic 9/1822)-259(ArCo)-400(UTV) hombres. Antigua fragata española “Prueba” (con frecuencia se la llamaba por ese nombre aún bajo la bandera peruana, por ejemplo HMP en 1825 y Bolívar en sus cartas hasta la destrucción accidental de la fragata), construida en El Ferrol en 1800. Formaba parte de la escuadrilla española en el Pacífico, junto a la fragata “Venganza” y la corbeta “Alejandro”. Las dos fragatas, “que habían zarpado del Callao antes que Cochrane volviera a bloquear este puerto, transportaron” en 1820 tropas españolas “de los puertos intermedios a Cerro-Azul, y sabedores aquí sus comandantes Villegas y Soroa del estado del Callao, o por órdenes con que se hallarían o por resolución propia, hicieron rumbo al Norte, apareciendo en Panamá, pasaron luego a San Blas y Acapulco en el reino de Méjico, y más tarde esas fragatas con la corbeta “Alejandro” fueron entregadas a los enemigos por los mismos que las mandaban”(MGC). Esto fue debido a que en las tres naves “escaseaban los víveres, y las tripulaciones se hallaban impagas”, por lo que el capitán de navío José de Villegas acordó su entrega el 15 (HMP señala el 23) de febrero de 1822 (MGC, tomo II, páginas 424 a 427, reproduce la negociación y el tratado entre ambas partes, firmado por el capitán de fragata José Joaquín de Soroa, comandante de la “Venganza”, en representación de Villegas). La fragata dejó Guayaquil el 25 de ese mes y finalmente pasó al puerto de El Callao para ponerse allí a órdenes del gobierno del Perú el 31 de marzo de 1822 tras la caída de dicha plaza en manos independentistas (en documentación del 25 de marzo en AMil señala que “se creía que la tropa sublevada de la Fragata “Prueba” se acercase al Callao”; FAE señala en este sentido que su tripulación se sublevó el 18 de marzo en viaje de Guayaquil a El Callao y que fue necesario dejar impune ese hecho). Las fuentes peruanas y argentinas señalan que Cochrane intentó apoderarse de ella por considerar que le correspondía como presa debido a la persecución que había dirigido durante largo tiempo contra esas naves, pero desistió de su propósito cuando comprobó que la tripulación estaba dispuesta a resistir su asalto. HPI señala que el “acuerdo” firmado en Guayaquil bajo la presión de Cochrane sobre el destino de las fragatas “Prueba”, “Venganza” y la corbeta “Alejandro” fue reclamado por el Gobierno Supremo del Perú el 10 de mayo de 1822, debido a sus vicios. Inicialmente fue llamada “Protector”. En su diario, el coronel inglés al servicio de Chile William De Vic Tupper la llama “Prueba” o “Protectora” (otra fuente la llama “Protectora” en 1824) en 1823. MGC la llama indistintamente “Prueba” y “Protector” en noviembre de 1823. Prestó servicios entre 1822 y 1825. En mayo(Cochrane citado en UO) y septiembre(Pic) de 1822 su capitán era Juan Esmond (al primero de esos meses, según Cochrane, estaba basado en El Callao). El 22 de junio de 1822 zarpó junto a la corbeta “Limeña” en escolta de los transportes de la segunda expedición a puertos intermedios. “El 7 de abril de 1823 se logró sofocar a tiempo otra sublevación en al fragata “Protector”” (FAE; HMA4 se limita a señalar que sufrió al menos un motín entre 1822 y 1823). El 9 de septiembre de 1823, en carta al general de división Mariano Portocarrero, Bolívar hace referencia a la fragata “Protectora” (probablemente esta misma nave). El 6 y 7 de octubre de 1824 se presentó frente a El Callao con varias naves menores y sostuvo un breve encuentro con la escuadra española encabezada por el capìtán de navío Roque Guruceta a bordo del navío de línea “Asia” (FD señala que esta nave estaba acompañada en el combate naval del Callao por una corbeta y cuatro bergantines y que sus oponentes fueron el citado navío “Asia”, la corbeta “Ica” y los bergantines “Aquiles”, “Pezuela” y “Constante” (páginas 307, 308, 327 y 328 del tomo IX-SG; MGC, en su tomo II, páginas 480 y 481, reproduce el parte de Guruceta, fechado el 8 de octubre). Participó en el bloqueo de El Callao, comenzado el 7 de enero de 1825 (FD trata el tema en la página 310 del Tomo IX-SG). El 1º de febrero de 1825, mientras continuaba formando parte del citado bloqueo, fueron embarcados en esta fragata para complementar sus estudios en la Escuela Náutica de Guayaquil dos de sus cursantes. Esta fragata estaba desarmada para junio de 1826. BACA la menciona en servicio como “Protector” y Romero (citado por PeDe) como “Presidente” en 1827. Fue rebautizada “Presidente” (en una fecha no determinada por el autor, entre 1826 y 1828), aunque HB señala que hasta su pérdida se la siguió llamando – en menor medida – “Protector”. DelC la llama “Presidente” ya en 1826. Desde agosto (Ec) o septiembre de 1828 (HMP) participaba en el bloqueo de Guayaquil, como nave insignia del vicealmirante Guisse. Las naves bloqueadoras realizaron diversos desembarcos para tomar prisioneros y material de guerra, además de dañar la moral de los bloqueados. Esta fragata participó en el bombardeo de Guayaquil iniciado el 22 de noviembre de 1828, en el que según ArCo recibió 89 cañonazos. Durante ese combate, en la noche del 23 al 24 de ese mes, encalló cerca de Las Cruces, frente a dicha ciudad. Si bien al amanecer pudo volver a flote por el repunte del río, el último cañonazo que le dirigieron los grancolombianos cuando la nave se dirigía a ocupar el puerto hirió de muerte (en el pecho) al vicealmirante Guise. El mando de la fragata fue asumido por el secretario de Guisse, Valle Riestra, mientras que el de la escuadra fue asumido por el teniente primero José Boterín, de la corbeta “Libertad”, quien “llevó la escuadra a las bocas del Guayas y fondeó en Punta Piedra para hacer honores a Guisse y remitir su cuerpo al Perú”, por lo que se demoró la caída de la plaza, que recién se entregó a Boterín el 19 de enero de 1829 (ratificada la capitulación el día 20, el 1º de febrero se ocupó efectivamente el puerto). Hipólito Bouchard pasó a mandar esta fragata (Bolívar, en carta a Antonio Gutiérrez de la Fuente del 25 de junio de 1829, menciona que Guayaquil capituló ante el marino francés y no ante Boterín, como señala por otra parte la nota en PCCo). Bolívar afirmaba el 17 de enero de 1829, en carta al general en jefe Rafael Urdaneta, con cierta exageración propagandística que él mismo confiesa, destinada a las tripulaciones que se embarcarían hacia el Pacífico, que “la “Prueba” no podrá combatir más. Pues es muy vieja y está perdida.” Esta fragata se incendió accidentalmente en forma parcial y voló el 24 de mayo de 1829 en la ría de Guayaquil (Bolívar fecha su incendio el día 18 en por lo menos un par de misivas enviadas durante junio siguiente, mes en el que reiteradamente alude a la pérdida de esta fragata como un hecho favorable – lo que muestra a las claras su exageración en la carta del 17 de enero, cuando la daba por “perdida”-). HMP afirma que se comenzó a reparar y que se decidió en principio no abandonar Guayaquil hasta que esta fragata no se pudiera hacer a la mar (la plaza fue finalmente entregada el 11 de julio de 1829). Como consecuencia de dicho incendio, Bouchard fue relevado del mando de la escuadra pero conservó el grado de capitán de navío activo sin destino. En PeDe se señala que el Dr. Denegri, en la obra colectiva “Historia Marítima del Perú”, afirma que “Sin desconocer el golpe que representó para nuestra Marina el incendio de la fragata “Presidente”, los nuestros siempre tuvieron el dominio del mar y de las vías fluviales de Guayaquil con las corbetas “Libertad”, “Pichincha” e “Independencia”, los bergantines “Congreso” y “1o de Febrero”, y las goletas “Guayaquileña”, “Arequipeña” y “Peruviana”; la fragata transporte “Monteagudo” sin contar las balandras guardacostas ni las lanchas cañoneras, elementos ligeros pero valiosos, tanto para la ofensiva como para la defensa, en los ríos y esteros guayaquileños.” La lectura de las cartas de Bolívar demuestra la verdad de esta aseveración, ya que el Libertador insistía en reclamar el envío de naves de guerra colombianas al Pacífico. Pe-PeDe-ArCo-HB-CEHM-HMA4-AMil-Pic-BACA-FD-SG-UO-HMP-DelC-IIIS-PCCo-MGC-HPI-FAE-Ot

http://www.todoababor.es/datos_docum/nav_hisp.htm

[Janusz Kluska]

W licznych ekspedycjach floty hiszpańskiej z lat 1859-62 brały udział obok większych jednostek także mniejsze jednostki, takie jak korwety Ferrolana, Colon i szkunery Buenaventura, Ceres, Concordia, Consuela, Edentana, Rosalia.
Jeżeli ktos ma jakieś dane o tych jednostkach, to proszę o ich udostępnienie.

[Krzysztof Gerlach]

Tak na szybko:
Ferrolana – żaglowa korweta 30-działowa, zbudowana w 1847 lub 1848 w Ferrol, w latach 1861-1863 w eskadrze szkolnej, zniknęła ze stanu floty między 1864 a 1870;
Colón – żaglowa korweta 16-działowa, zbudowana w 1848 lub kupiona w 1843, zniknęła ze stanu floty między 1864 a 1870.

Buenaventura – 2-działowy szkuner śrubowy, 553 tony (silnik o mocy 80 lub 160 koni nominalnych), zbudowany w 1857 w La Carraca, miał stacjonować w Kadyksie, był w służbie do 1882;
Céres –2-działowy szkuner śrubowy, 415 ton (silnik o mocy 80 koni nominalnych), zbudowany w 1859 w Cartagenie, miał stacjonować w Kadyksie, był w służbie do 1888;
Concordia – 2-działowy szkuner śrubowy, 553 tony, (silnik o mocy 80 lub 160 koni nominalnych), zbudowany w 1857 w La Carraca, miał stacjonować w Kadyksie, był w służbie do 1888;
Edetana (nie Edentana) – 2-działowy szkuner śrubowy (silnik o mocy 80 koni nominalnych), zbudowany w 1859 w Cartagenie, miał stacjonować w Kadyksie, służył do 1882;
Rosalia (właściwie Santa Rosalia) – 2-działowy szkuner śrubowy (silnik o mocy 160 lub 200 koni nominalnych), zbudowany w 1858 w Ferrol, stracony 7.01.1860 w potężnej burzy u wybrzeży Lewantu.
Powyższa piątka to drewniane jednostki o długości 43 m, szerokości 7 m i głębokości 3,3 m. Osiągały prędkość 6 do 7 węzłów. Uzbrojenie pierwotne: 2 działa 68-funtowe. Załoga: 81 ludzi.

Consuelo (nie Consuela) – 4-działowy szkuner śrubowy (silnik o mocy 200 koni nominalnych), zbudowany w 1859 w La Carraca, zniknął ze stany floty między 1880 a 1885.

Krzysztof Gerlach

[pothkan]

Consuelo (nie Consuela) – 4-działowy szkuner śrubowy (silnik o mocy 200 koni nominalnych), zbudowany w 1859 w La Carraca, zniknął ze stany floty między 1880 a 1885.

Czy czasem nie mowa o 3-działowej (2x 68f. i 1x 32f.) korwecie *śrubowej "Consuelo"? 605 ton, 48x7-8x5 m (przybliżone), 200 NHP/350 IHP, 8 w., ok. 100 ludzi załogi. Zbudowana 1858-61 w La Carraca, wycofana w 1885 r. Od drugiej połowy lat 60. XIX w. do ok. 1877/78 2-działowa.

* Choć na liście z 1863 podana jako szkuner, a latach 70. "okręt II klasy".

Poniżej pokrewna (wymieniane razem jako okręty jednego, siedmio-jednostkowego, typu - ale w rzeczywistości z dość sporymi różnicami w tonażu czy wymiarach) korweta "Narvaez":

[Krzysztof Gerlach]

To ten sam okręt.
Należał do mniejszych jednostek z wymienionej grupy korwet, a zdjęcie dowodzi, że nie tylko przy kolumnie każdego masztu nosił wielki trajsel, ale grotmaszt i bezanmaszt pozbawione były bramsteng (może też rej), więc wg ówczesnych kryteriów klasyfikacyjnych jego takielunek bardzo zbliżał się do szkunerów rejowych.
Szkunerem nazywano go nie tylko na liście z 1863, ale przede wszystkim tak go klasyfikowano podczas wymienionych w pytaniu ruchów floty hiszpańskiej na przełomie lat 1850/60-tych. Na przykład w 1862, kiedy należał do eskadry ćwiczebnej, a jego dowódcą był capitan de fragata Don Calixto de Heras y Donesteve.
Krzysztof Gerlach

[AvM]

Jesli chodzi o te szkunery
Jose Lledo Calabug
"Buques de Vapor de la Armada espanola. ...1834-1885"
podaje ze okerety mialy silniki 80 KM nominlnych i 160KM indykowanych

Na razie nie znalazlem kto dla nich budowal maszyny ?
Czesc Penn, niestety nie mapelnej listy Penn'a.

[maxgall]

Witam,
Czy ktoś posiada może dane na temat liczebności floty hiszpańskiej około roku 1629, lub ewentualnie mógłby mi wskazać jakąś publikację w której mógłbym te informacje znaleźć?
Kołacze mi się po głowie że było to coś około 20-30 okrętów, jednak niestety nie mogę sobie przypomnieć gdzie to wyczytałem. Siedzę od kilku godzin i nie mogę znaleźć gdzie.
Próbowałem to wyliczyć na podstawie danych zawartych na „Sailing Warships” (a właściwie obecnie na http://koti.mbnet.fi/felipe), jednak dla wykazu okrętów hiszpańskich z XVII wieku jest tam podana tylko jedna data – podejrzewam że budowy - bez podania daty zakończenia służby. W „tabelach”(tables/other data) na tej samej stronie jest podana dla floty hiszpańskiej liczba 52 dla roku 1630 – jednak nie wiem na ile jest ona wiarygodna.

pozdr

[Krzysztof Gerlach]

Nie wiem, czy taka ścisła odpowiedź jest w ogóle możliwa dla epoki, w której każda wyprawa oznaczała mobilizowanie nowych jednostek i rozformowywanie większości floty po zakończeniu kampanii. Również struktura hiszpańskiej marynarki, w której prywatni przedsiębiorcy budowali galeony dla króla w nadziei na jego wdzięczność w innych dziedzinach, specyfika okrętów wojennych konstruowanych specjalnie do eskortowania Srebrnych Flot itd., utrudniają podobne zestawienia. Wiadomo np., że kiedy w 1624 Holendrzy zaatakowali Brazylię, monarchia hiszpańska (Portugalia ciągle była w jej składzie) wyekspediowała z odsieczą flotę liczącą 56 okrętów, z których bardzo wiele na pewno nie wchodziło w skład marynarki jeszcze w 1623. Ponadto Pana interesuje rok 1629, a jak wiadomo, w 1627 imperium Filipa IV przeszło bankructwo finansów państwowych, co musiało odbić się na flocie.
Sądząc po cytatach znajdowanych w różnych miejscach, WYDAJE mi się, że najwięcej interesujących Pana informacji jest zawartych w książce Davida Goodmana "Spanish naval power 1589-1665. Reconstruction and defeat", może włącznie z szukanymi liczbami. Ja jej jednak nie mam, nie mogę więc tego zagwarantować.
Krzysztof Gerlach

[maxgall]

Dziękuję za wskazówki.
Po przejrzeniu spisu treści wskazanej przez Pana książki znowu odezwała się u mnie "żądza posiadania"
Właśnie kombinuję skąd by znaleźć jakieś wolne 50 dolców...

pozdr

[Janusz Kluska]

Panie Krzysztofie poproszę o opisanie trzech okrętów liniowych 94 dzialowych San Carlos (1765), San Fernando (1765) i San Luis (1767.09.30).
Dwie pierwsze opisuje sie jako jednego typu, ale co z tą trzecia jednostką?
Pozdrawiam Janusz.