Pancerniki (1860-1880)

[Napoleon]

Brytyjski pancernik (korweta pancerna) Penelope. Wodowany w 1867 roku, w służbie od 1868. Wyporność 4470 ton, prędkość nieco ponad 12,5 węzła. Wymiary: 79,3 x 15,2 x 5,1 m. Uzbrojenie: 8x203 ML, 3x120 BL, 2x95 BL. Pod koniec lat 80 nieco zmodernizowany - stare armaty 120mm wymienione zostały wówczas na nowe QR, dodano też kilkanaście lekkich działek i mitraliez.
Pancerz burtowy i bateria - 152 mm. Okręt brał udział w w interwencji w Egipcie w 1882 uczestnicząc m.in. w bombardowaniu Aleksandrii.

[Napoleon]

Portugalski mały pancernik kazamatowy Vasco da Gama. W sumie wymyka się wszelkim klasyfikacjom. W tej części jednak zamieszczę jego zdjęcia przed gruntowną modernizacją. Zwodowany w W. Brytanii w 1876 roku z myślą o obronie ujścia Tagu. Wyporność niecałe 2400 ton, prędkość 10,5 węzła. Wymiary: 61 x 14,2 x 5,8 m. Uzbrojenie: 2x260 BL, 1x150 BL, kilka małych. Pancerz burtowy - 229-102 mm, bateria - 254-152 mm. Po przebudowie w latach 1901-1903 kompletnie zmienił i wygląd i charakterystykę - w zasadzie powstał nowy okręt. Więc o nim osobno.

[Napoleon]

Brytyjskie pancerniki centralno-bateryjne typu Audacious, zbudowane w wyjątkowo długiej, jak na tamte czasy serii 4 okrętów: Audacious, Invincible, Iron Duke, Vanguard. Wodowane w latach 1869-1870, w służbie 1870-1871. Wyporność nieco ponad 5900 ton, prędkość 13-14 węzłów. Wymiary: 85,3 x 16,5 x 6,9 m. Uzbrojenie: 10x229 ML, 4x160 ML, 6x95 BL. Pancerz burtowy 203-152 mm, bateria 152 mm. Vanguard zatonął we wrześniu 1875 roku po zderzeniu z Iron Duke. Invincible wziął udział w interwencji w Egipcie w 1882, w tym w bombardowaniu Aleksandrii. W połowie lat 80 na pozostałych trzech jednostkach zdjęto armaty 160 i 95 mm zastępując je 4-8 armatami 127-102 mm (w róznych konfiguracjach), dodano też kilka mitraliez i lekkich działek.

[Napoleon]

Dla odmiany, holenderski pancernik wieżowy Koning der Nederlanden. Zwodowany w 1874 roku. Wyporność ok. 5400 ton, prędkość 12 węzłów. Wymiary: 85 x 15,1 x 6 m. Uzbrojenie: 4x279 ML, 4x120 BL, później także kilka lekkich działek 37 mm. Pancerz burtowy do 203 mm, wieże do 293 mm. Wycofany ze służby w latach 90.

[Napoleon]

Brytyjski pancernik Hercules. Zwodowany w 1868 roku i tego samego roku w służbie. Był ulepszoną wersją Bellerophonta. Wyporność ok. 8675 ton, prędkość nieco ponad 14,5 węzła. Wymiary: 99,1 x 18 x 7,7 m. Uzbrojenie: 8x254 ML, 2x229 ML, 4x178 ML. Gruntownie przebudowany na początku lat 90 (łącznie z wymianą maszyn). Art. główną mu zostawiono, ale na miejsce armat 178mm zamontowano 2x152 QF i 4x120 QF, dodano też ponad 20 lekkich działek 57-47 mm. Po wymianie maszyn osiągał prędkość prawie 16 węzłów. Pancerz burtowy 229-152mm, bateria 203-152 mm. Wycofany ze służby na początku XX wieku.

[Napoleon]

Hiszpański pancernik Sagunto. Rozpoczęty jako drewniany okręt liniowy Principe don Alfonso, od 1863 roku rozpoczęto jego przebudowę na pancernik. Zwodowany w 1869 roku, oddany do służby dopiero w 1877 roku (z powodu zawirowań politycznych i wojny domowej). W 1871 roku nazwę zmieniono mu na Amadeo I, po abdykacji króla Amadeusza zaś z powrotem na Sagunto (1873). Wyporność 7350 ton, prędkość 12,5 węzłów. Wymiary: 89,6 x 17,4 x 8,8 m. Uzbrojenie: 8x229/14 ML, 3x180/18 ML. Pancerz burtowy 152-100 mm, bateria 152 mm. Konstrukcja drewniana.

[Napoleon]

Rosyjski pancernik Kniaź Pożarskij. Tu mogą się pojawić wątpliwości czy dział "pancerniki" to jest dla niego dobre miejsce, bo często był klasyfikowany jako krążownik, ale sądzę, że tak. Jego budowę rozpoczęto jako pancernik w ramach programu z 1864 roku. I dopiero później zaczęto rozważać jego wykorzystanie do zadań krążowniczych wliczając do puli okrętów przewidzianych w programie "krążowniczym" z 1872 roku. Tak czy inaczej, w momencie zbudowania odpowiadał mniej więcej parametrom ówczesnych pancerników. Kniaź Pożarskij wodowany został w 1867 roku, w służbie 1869/70. Wyporność ponad 5100 ton, prędkość nieco ponad 11,5 węzła. Wymiary: 83,1 x 15 x 7,5 m. Uzbrojenie: 8x229 BL, 2x152 BL, 4x87 BL. W latach 70 przezbrojony został w nowsze armaty 203mm BL zamiast wcześniejszych. Później dodano mu też kilka lekkich działek. Od lat 90 częściowo rozbrojony przesunięty został do zadań pomocniczych (szkolnych). Całkowicie wycofany ze służby na początku XX wieku.

[Napoleon]

Hiszpański pancernik centralno-bateryjny Mendez Nunez. Okręt ten został zbudowany jako parowa fregata Resolucion (wodowana w 1861 roku), która jednak w latach 1869-1870 został gruntownie przebudowana na pancernik. Zmiana była na tyle daleko idąca, że powstał w praktyce nowy okręt, który dostał nową nazwę - Mendez Nunez. Wyporność 3380 ton, prędkość 8 węzłów. Wymiary: 72 x 15,1 x 6,4 m. Uzbrojenie: 4x229/14 ML, 2x203/15 ML. Pancerz burtowy 125 mm, pancerz art. głównej (bateria) 100 mm. Przebudowa zakończyła się "średnim" sukcesem i ostatecznie okręt został wycofany w latach 80.

[Napoleon]

Flota w Austro-Węgrzech nie była nigdy priorytetem, a po roku 1867 Węgrzy byli zdecydowanie niechętni jej rozbudowie (Austriacy zresztą też nie za bardzo), więc aby budować nowe okręty uciekano się często do podstępu. Tak tez było z trzema pancernikami typu Kaiser Max. Teoretycznie bowiem miały to być zmodernizowane stare pancerniki zbudowane na początku lat 60 (uczestniczyły w bitwie pod Lissą). Przebudowa szybciej przeszła w parlamencie i środki uchwalono, choć w rezultacie powstały zupełnie nowe okręty do budowy których wykorzystano tylko elementy starych. Oczywiście nowe okręty (o takich samych nazwach jak te rzekomo "remontowane": Kaiser Max, Don Juan d'Austria i Prinz Eugen) z grubsza były porównywalnej wielkości, ale nie zmieniło to faktu, że były to zupełnie nowe okręty. Dwa pierwsze zwodowano w 1875 roku, ostatni w 1877, do służby weszły w następnym roku. Wyporność ok. 3550 ton, prędkość 13-13,5 węzłów. Wymiary: 73,2 x 15,3 x 6,2 m. Uzbrojenie: 8x210 BL, 4x87 BL (później dodano im kilkanaście lekkich działek szybkostrzelnych). Pancerz burtowy wynosił 200 mm, pancerz baterii zaś 125 mm (akurat płyty pancerne częściowo zostały wykorzystane ze starych jednostek). Ze służby okręty te wycofano dopiero na początku XX wieku (na złom trafiły po I wojnie).

[Napoleon]

Mały grecki pancernik centralno-bateryjny Basileos Georgios. zbudowany w Anglii - wodowany w 1867 roku, w służbie od 1868. Wyporność 1775 ton, prędkość nieco ponad 12 węzłów. Wymiary: 61 x 10,1 x 4,9 m. Uzbrojenie: 2x229 ML, 2x95 BL. Pancerz burtowy 178-114, bateria 152 mm. W latach 80 wymieniono armaty Armstronga 229 ML na nowocześniejsze Kruppa 210 BL. W 1897 roku został gruntownie zmodernizowany. Wymieniono mu siłownię (prędkość 14 węzłów) i zastąpiono armaty 95 BL jedną armatą 150 BL i dodano kilka lekkich szybkostrzelnych. Od początku XX wieku pełnił rolę okrętu szkolnego.

[Napoleon]

Kolejny mały pancernik grecki - Basilissa Olga. Zbudowany w Austrii (w stoczni STT, Triest), wzorowany był na austriackich pancernikach typu Drache. Zwodowany w 1869 roku, w służbie od 1870. Wyporność 2030 ton, prędkość 10 węzłów. Wymiary: 76 x 11,9 x 5,8 m. Uzbrojenie: 2x229 ML, 10x160 ML. Opancerzenie burtowe 152 mm, bateria 120 mm. W latach 80 okręt został przezbrojony w 6 armat 170mm BL Kruppa (4x170/25 i 2x170/20), dodano mu też wówczas kilka lekkich działek rewolwerowych 37 mm. Z olei w drugiej połowie lat 90 wymieniono mu siłownię (znacznemu zwiększeniu uległa wówczas jego prędkość - choć jak znacznemu to trudno powiedzieć - podobno był w stanie osiągnąć ponad 16 w, ale najprawdopodobniej wyniosła ona coś koło 14-15 w).
Po modernizacji okręt ten pełnił już tylko rolę szkolnej jednostki artyleryjskiej. Wycofany ze służby wkrótce po wybuchu I wojny światowej.
Niestety, trudno o dobre zdjęcie tego pancernika. Może ktoś ma?

[Napoleon]

Nie wiem czy ten dział jest najlepszy dla tych okrętów, ale skoro zamieściłem tu te małe pancerniki greckie, to i jednostki typu Viper tu też zamieszczę. W latach 60 Brytyjczycy zbudowali trzy kanonierki pancerne Viper, Vixen i Waterwitch (zwodowane w latach 1865-1866, w służbie 1866-1867). Trochę w ramach eksperymentu, trochę by mieć okręty zdolne do operowania na płytkich wodach przybrzeżnych. Ich wyporność wynosiła 1230-1280 ton, prędkość ok. 8,5-9,5 węzła. Wymiary: 48,8-49,4 x 9,8-9,9 x 3,6 m. Uzbrojenie: 2x178 ML, 2x95 BL. Vixen miał konstrukcję mieszaną, pozostałe żelazną. Waterwitch miał nowatorski napęd strumieniowy (do takiego bym go przynajmniej przyrównał z tego co zrozumiałem) i silnik w postaci czegoś w rodzaju turbiny z możliwością poruszania się tak do przodu jak i do tyłu (miał stery i na dziobie i rufie; na zdjęciach widać, że jego dziób i rufa mają taki sam kształt). Napęd ten jednak kompletnie nie zdał egzaminu. Opancerzenie całej trójki wynosiło 114 mm. Waterwitch wycofany został najszybciej, bo już pod sam koniec lat 80 (przeważnie znajdował się w rezerwie, manewrowanie nim było podobno koszmarem), pozostałe w latach 90.
Niestety, nie mam zdjęcia Vipera (zdjęcie Vixen zresztą też nie jest najlepsze) - ktoś może ma?

[Napoleon]

Brytyjskie wieżowe pancerniki Devastation i Thunderer. Ich konstrukcja bazowała na monitorach typu Cerberus. Okręty miały więc bardzo niską wolną burtę, co ułatwiało utrzymanie dobrej stateczności przy ciężkich wieżach, pomimo tego charakteryzowały się nadspodziewanie dobrą dzielnością morska i były stabilnymi platformami dla uzbrojenia. Zwodowane kolejno w latach 1871 i 1872, weszły do służby w 1873 i 1879 (opóźnienie wynikało z powodu serii wypadków podczas prób). Wyporność 9330 ton, prędkość ok. 13,5 węzła. Wymiary: 86,9 x 19 x 8 m. Uzbrojenie: 4x305 ML. Pancerz burtowy 305-217mm, wieże 305-254mm. Na początku lat 90 oba okręty zostały zmodernizowane. Przezbrojono je wówczas w 4x254 BL i dodano kilkanaście lekkich działek szybkostrzelnych. Wymieniono też im siłownie co spowodowało wzrost prędkości do 14 węzłów. Wycofane ze służby na początku XX wieku.
e pancerniki wyznaczyły nowe trendy w budownictwie okrętów pancernych, które później zaowocowały powstaniem okrętów typu Admiral (od których zacząłem prezentację), które z kolei wyznaczyły trendy w okresie standaryzacji tzw. "pancerników eskadrowych".

[Jerzy]

Witam.

[Napoleon]

Bardzo podobny do Devastation i Thunderer - Dreadnought. W zasadzie okręt pół-siostrzany - nieco powiększona ich wersja. Zwodowany w 1875 roku, w służbie od 1879. Wyporność niecałe 10900 ton, prędkość ok. 14,5 węzła. Wymiary: 97,5 x 19,5 x 8,1 m. Uzbrojony w 4x318 ML (12,5 cala). Opancerzenie: pas na linii wodnej 356-203mm, wieże do 356mm. W latach 80 i 90 dodano mu trochę lekkich działek szybkostrzelnych, w 1898 wymieniono mu zaś kotły. Wycofany ze służby na początku XX wieku (choć wykorzystywany juz tylko jako okręt strażniczy w porcie od połowy lat 90).

[cochise]

A tego zdjęcia chyba nie było, ale nie wiem który to D czy T?