Okręty Royal Navy, XVII-XIX w. (5)

[Nowak Krzysztof]

Witam, dziękuję za odpowiedź.
Bardzo proszę o opis danych i losów okrętu RAINBOW (zdobyty 1809).
Pozdrowienia, Krzysztof Nowak.

[Krzysztof Gerlach]

Rainbow – pierwotnie francuska korweta 20-działowa Iris. Typu Victorieuse, którego projektantem był François Poncet (plany zmodyfikował nieco Jacques-Noël Sané) lub też konstrukcja niezależna, chociaż bardzo podobna, tworząca odrębny typ Iris, którego projektantem był Louis Bretocq (plany także zmodyfikował nieco Jacques-Noël Sané). Zbudowana w Dunkierce, zwodowana 11.10.1806. Nośność 380 ton, wyporność 756 ton, wymiary: 38,98 x 9,74 x 5,03 m. Załoga: 140. Uzbrojenie: planowane 20 x 8-f, rzeczywiste 2 x 12-f i 18 karonad 24-f. Pod dowództwem porucznika Josepha-Jeana Macquet (lub Mequet) wysłana z Dunkierki z 640 baryłkami mąki na Martynikę, ale niemal zaraz po wyjściu z portu (aczkolwiek po dobowym pościgu) zdobyta przez Anglików 3.01.1809 (zdaniem opracowań brytyjskich) lub dokładnie miesiąc później (zdaniem opracowań francuskich) w pobliżu Dieppe i doprowadzona do Woolwich 14.03.1809. Wcielona do Royal Navy pod nazwą Rainbow, jako 24-działowy okręt 6 rangi. Wymiary: 123’9” x 32’5” x 10’1,5”, tonaż 587 ton. Załoga: 155. Uzbrojenie: na pokładzie głównym 20 x 9-f (potem zastąpione karonadami 32-f), na rufowym 6 karonad 18-f, na dziobowym 2 x 6-f. Okręt wyposażany w Woolwich do 23.08.1809. Wysłany początkowo (4.11.1809) na Jamajkę, pod dowództwem kmdr. Jamesa Woolridge. W Indiach Zach. Woolridge popisał się dużą odwagą, atakując (wespół ze slupem 18-działowym Avon, ale nie równocześnie) w pobliżu San Domingo francuską fregatę 44-działową Néréide 13.02.1810, co skończyło się zdruzgotaniem takielunku na obu okrętach brytyjskich i swobodnym odpłynięciem jednostki francuskiej do Brestu. W maju 1811 Rainbow został skierowany na Morze Śródziemne. Wycofany do rezerwy w grudniu 1814 w Deptford. Sprzedany 25.03.1815.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

[Nowak Krzysztof]

Witam, dziękuję za odpowiedź.
Bardzo proszę o opis danych i losów okrętów BLOOM i BRIGHTON, zakupionych w 1795 i utraconych w 1797.
Pozdrowienia, Krzysztof Nowak.

[Krzysztof Gerlach]

Bloom i Brighton – tendry 14-działowe. Okręty zakupione w 1795, ale nie zarejestrowane, więc formalnie nie należące do Royal Navy, chociaż przez nią używane. Niektórzy zresztą twierdzą, że raczej wynajęte, a nie kupione. Być może w ogóle jeden okręt, tylko opisywany w relacjach omyłkowo dwiema nazwami. W każdym razie wiadomo, że tender Bloom, którym dowodził por. Andrew Congalton, zajmował się rozwożeniem nowo zwerbowanych marynarzy po różnych portach, kiedy został zaatakowany 24.02.1797 na Morzu Irlandzkim - w pobliżu Holyhead - przez francuski okręt korsarski (czy całą eskadrę francuską) i zdobyty. Wg listy Steela razem z tendrem Bloom płynął i podzielił jego los tender Brighton, o którym inne źródła (nie chodzi o współczesne opracowania) milczą. Francuscy autorzy wiedzą o nich tylko z opracowań angielskich i chociaż zaliczają do francuskiej floty wojennej w lutym 1797 (uwzględniają też możliwość „dwóch w jednym”), to nie mają nic do powiedzenia o ich ewentualnej służbie pod banderą Francji.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

[Nowak Krzysztof]

Witam, dziękuję za odpowiedź.
Bardzo proszę o opis danych i losów okrętu THAMES (zdobyty 1796).
Pozdrowienia, Krzysztof Nowak.

[Krzysztof Gerlach]

Thames – okręt, o którym już wielokrotnie pisałem (np. 9.03.2007). Brytyjska fregata 32-działowa typu Richmond (projektant William Balety), zbudowana w stoczni Henry’ego Adams w Bucklers Hard, zwodowana 10.04.1758. Niezbyt szybka przy wiatrach pełnych, półpełnych i z baksztagu, ale nadzwyczaj szybko i pewnie wykonująca zwroty tak przez dziób, jak przez rufę, dobrze trzymająca się wiatru przy jego dużej sile, bardzo sucho żeglująca przy wzburzonym morzu. Załoga: 210. Uzbrojenie: na pokładzie głównym 26 x 12-f, na rufowym 4 x 6-f, na dziobowym 2 x 6-f. Zdobyta przez trzy fregaty Francuzów w Zatoce Biskajskiej w październiku 1793, kiedy płynęła do Gibraltaru. Wcielona do francuskiej marynarki wojennej pod nazwą Tamise, jako fregata klasy de 12. Nośność około 550 ton, wyporność około 1000 ton, wymiary 123’ x 32’3” x 12’8”. Załoga: 300. Uzbrojenie: na pokładzie głównym 26 x 12-f, na pokładach otwartych 8 x 6-f i 2 haubice 36-f. Brytyjczycy odbili ten zabytek na wodach irlandzkich 8.06.1796 i ponownie włączyli do Royal Navy pod nazwą Thames, jako fregatę 32-działową. Oczywiście brytyjskie dane wymiarowe takie jak prawie 40 lat wcześniej, czyli 127’0” x 34’4” x 11’9”, tonaż 656 ton. Załoga: 215. Uzbrojenie: na pokładzie głównym 26 x 12-f, na rufowym 4 x 6-f i 4 karonady 24-f, na dziobowym 2 x 6-f i 2 karonady 24-f. Wyposażana w Portsmouth do lutego 1797. W czerwcu 1797 wysłana do Indii Zach. Używana bojowo u wybrzeży Francji jeszcze w 1800 i 1801. Miała wtedy na otwartych pokładach wyłącznie karonady 24-f (8 sztuk na rufowym i 4 na dziobowym). Brała udział w akcji Saumareza w pobliżu Algeciras w lipcu 1802. Wycofana do rezerwy w styczniu 1803. Rozebrana w Woolwich we wrześniu 1803.
W ciągu wielu lat swojej długiej kariery remontowana, reperowana czy ponownie wyposażana przynajmniej 9 razy – 10-12.1770; 04-11.1776; 08.1781-05.1783; 02.1788-07.1790; 02-03.1793; 05.1793; 12.1793; 07.1796-02.1797; 08.-11.1798, a prawdopodobnie znacznie więcej.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

[Nowak Krzysztof]

Witam, dziękuję za odpowiedź, tą Thames w drugim wcieleniu gdzieś mi wcięło, bardzo przepraszam.
Panie Krzysztofie, w sieci znalazłem dwa okręty o nazwach URI BAHAR oraz URI NASARD, zdobyte 1807. Co to były za okręty i jakie były ich dane i losy ?
Pozdrowienia, Krzysztof Nowak.

[Krzysztof Gerlach]

W 1806/1807 Anglicy dali się dość głupawo – na skutek intryg Napoleona i własnej usilnej chęci pozyskania Rosjan – uwikłać w wojnę z Turcją. Pryzy, o które Pan pyta, były wynikiem tego konfliktu.
Uri Bahar – turecka fregata 40-działowa, uzbrojona w działa francuskie: na pokładzie głównym 28 x 18-f, na pokładach odkrytych 6 x 8-f i 6 karonad 18-f. Zajęta przez eskadrę kmdr. Hallowella przy kapitulacji Aleksandrii 21.03.1807. Formalnie wcielona do Royal Navy pod niezmienioną nazwą, ale najprawdopodobniej nigdy nie skierowana do aktywnej służby i usunięta z marynarki brytyjskiej w 1809.
Uri Nasard – turecka fregata 34-działowa, uzbrojona w działa francuskie: na pokładzie głównym 28 x 12-f, na pokładach odkrytych 8 x 6-f. Zajęta przez eskadrę kmdr. Hallowella przy kapitulacji Aleksandrii 21.03.1807. Wcielona do Royal Navy pod niezmienioną nazwą, skierowana do aktywnej służby chyba w styczniu 1808, ale już w 1809 usunięta z marynarki brytyjskiej.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

[Nowak Krzysztof]

Witam, dziękuję za odpowiedź.
Bardzo proszę o opis danych i losów fregaty AFRICAINE (zdobyta 1801).
Pozdrowienia, Krzysztof Nowak.

[Krzysztof Gerlach]

Africaine – francuska fregata 44-działowa klasy de 18, typu Preneuse, zbudowana w Rochefort, zwodowana 3.01.1798. Projektant Raymond-Antoine Haran. Nośność 720 ton. Wymiary: 140’6” x 36’6” x 19’0”. Załoga: 315. Uzbrojenie pierwotne: na pokładzie głównym 28 x 18-f, na pokładach odkrytych 12 x 8-f i 4 haubice 36-f. W 1801: na pokładzie głównym 28 x 18-f, na pokładach odkrytych 18 x 8-f. Kształt wręgów typowy dla fregat brytyjskich, nie francuskich. Wprowadzona do służby w maju 1798. W 1800 odbyła rejs na San Domingo. Wysłana w 1801 z Rochefort z poleceniem dostarczenia posiłków dla armii francuskiej w Egipcie, po drodze została zdobyta 19.02.1801 nieco na wschód od Gibraltaru przez brytyjską fregatę Phoebe. Dowódca francuskiej jednostki, kmdr Saunier, zginął w walce. Ponieważ Africaine przewoziła około 400 żołnierzy, którzy uznali zejście pod pokład za niehonorowe, poniosła w tym pojedynku straszliwe straty w ludziach – 200 zabitych i 144 rannych. Wcielona do Royal Navy bez zmiany nazwy, jako fregata 38-działowa. Wymiary: 153’10” x 39’11” x 12’6”, tonaż 1085 ton. Załoga: 284 (potem 315). Uzbrojenie: na pokładzie głównym 28 x 18-f, na rufowym 6 x 9-f i 8 karonad 32-f, na dziobowym 4 x 9-f i 2 karonady 32-f. Od 1811 na pokładzie głównym 28 x 18-f, na rufowym 14 karonad 32-f, na dziobowym 2 x 9-f i 2 karonady 32-f. Służyła do lutego 1802, a potem przez rok wyposażano ją w Deptford. Działała na Morzu Północnym, w czerwcu 1805 wysłana do Indii Zach. Remontowana w Chatham od sierpnia 1806 do marca 1807. Brała udział w wyprawie na Kopenhagę i zajęciu Madery w 1807. Skierowana do Indii Wsch. 24.06.1810, pod dowództwem komandora Roberta Corbett. Zdobyta 13.09.1810 przez Francuzów w pobliżu Mauritiusa (Corbett został w walce śmiertelnie ranny), ale niemal natychmiast odbita przez Brytyjczyków. Uczestniczyła w zdobyciu tej wyspy w listopadzie/grudniu 1810. Służyła do 1815. Rozebrana we wrześniu 1816 w Deptford.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

[Nowak Krzysztof]

Witam, dziękuję za odpowiedź.
Bardzo proszę o opis danych i losów fregaty GENTILLE (zdobyta 1795).
Pozdrowienia, Krzysztof Nowak.

[Krzysztof Gerlach]

Gentille - francuska fregata 32-działowa typu Iphigénie, klasy de 12, zbudowana w St Malo, zwodowana 18.06.1778. W służbie od sierpnia 1778. Projektant Léon-Michel Guignace. Nośność 620 ton, wyporność około 1150 ton, wymiary 134’ x 34’6” x 17’6”. Załoga: 270-288. Uzbrojenie pierwotne: na pokładzie głównym 26 x 12-f, na pokładach odkrytych 6 x 6-f. W sierpniu 1779 walczyła z powodzeniem z brytyjskimi okrętami na wodach kanału La Manche, w lutym 1781 u wybrzeży Ameryki Pn. We wrześniu 1781 transportowała żołnierzy pod Yorktown. W latach 1791-1793 w rezerwie w Breście. Wyposażona do aktywnej służby w kwietniu 1794, dokonała jednego rejsu transatlantyckiego i powróciła do Brestu. Zdobyta przez Brytyjczyków na wodach kanału La Manche 11.04.1795 i doprowadzona do Portsmouth tydzień później. Formalnie wcielona do Royal Navy bez zmiany nazwy jako fregata 40-działowa o tonażu 863 tony. Uzbrojenie teoretyczne: na pokładzie głównym 26 x 12-f, na rufowym 8 x 6-f, na dziobowym 2 x 6-f. W rzeczywistości nigdy nie wprowadzona do aktywnej służby, wyposażona od razu w 1795 w Portsmouth jako hulk-koszary przejściowe. Sprzedana w Portsmouth we wrześniu 1802 na rozbiórkę.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

[Nowak Krzysztof]

Witam, dziękuję za odpowiedź.
Panie Krzysztofie, znalazłem w sieci okręt SAN GENARO, zdobyty 1762 i utracony 1763, jakie były jego dane i losy ?
I jeszcze pytanie o omawianą wyżej GENTILLE, dlaczego 40-działowa ?
Pozdrowienia, Krzysztof Nowak.

[Krzysztof Gerlach]

Gentille – przy określaniu zdobytych okrętów przeciwnika wszystkie strony lubiły często nieco zawyżać ich klasyfikację, gdyż wtedy można się było pochwalić znaczniejszą zdobyczą. To była nagminna praktyka. Jeśli jednostka nie miała wcale służyć bojowo w nowej marynarce – jak w przypadku Gentille – czyli de facto zupełnie nie nosiła dział, to co za różnica, ile jej armat przypisano w fikcyjnym oznaczeniu? Istnieje dokument brytyjski stwierdzający, że w pewnym momencie 1780 r. Gentille miała podobno 34 działa 12-f oraz 6 dział 6-f, czyli przynajmniej teoretycznie była możliwość upchnięcia na niej 40 sztuk. Skorzystano z tego przy włączeniu do klasy.

San Genaro – hiszpański liniowiec 60-działowy zbudowany w 1761 w Hawanie. Nie zdążył być jeszcze wprowadzony do aktywnej służby, kiedy Hawana została zdobyta przez Brytyjczyków 13.08.1762. Tym samym San Genaro dostał się w ręce Anglików, którzy wraz z innymi pryzami odesłali go 3.11.1762 w składzie eskadry kontradm. Keppela do Anglii. Około 600 mil na zachód od Land’s End gwałtowny sztorm rozproszył cały zespół i zatopił wiele jednostek. San Genaro schronił się najpierw do Kingsale, a kiedy ostatecznie rzucił kotwicę na Downs w styczniu 1763, kolejny sztorm wyrzucił go na brzeg i zniszczył. Ponieważ okrętu tego nie zdążono zarejestrować w papierach Admiralicji, wielu uważa, że naprawdę nigdy do marynarki brytyjskiej nie należał.

Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

[Nowak Krzysztof]

Witam, dziękuję za odpowiedź.
Bardzo proszę o opis danych i losów okrętu GLORIOSO, zdobytego w 1747 i sprzedanego w 1749.
Pozdrowienia, Krzysztof Nowak.

[Krzysztof Gerlach]

Glorioso – hiszpański okręt 70-działowy (noszący drugą nazwę Nuestra Senora de Belen) zbudowany w 1739 w Hawanie. Projektant Antonio Gaztaneta y de Iturribálzaga. Przybliżone wymiary w stopach angielskich: 166’ x 45’ x 25’, tonaż między 1600 a 1900 ton. W 1747 Glorioso dwukrotnie z sukcesem wymykał się różnym okrętom i całym eskadrom brytyjskim (a przewoził wielki skarb państwowy, szacowany wówczas na 1300000 funtów z złocie i srebrze!), ale w końcu został zdobyty (jednak już po wyładowanie skarbu) 8.10.1747 (podaje się też datę o trzy dni wcześniejszą i o dziesięć dni późniejszą, lecz ta ostatnia wynika z odmienności kalendarzy – antypapieska Wielka Brytania nadal trzymała się wtedy kalendarza juliańskiego) przez angielski liniowiec 80-działowy Russell w pobliżu wybrzeży Portugalii. Okrętem brytyjskim dowodził kmdr Matthew Buckle, a hiszpańskim - komodor Pedro Mesia de la Zeada. Zdobyty okręt doprowadzono z trudem do Lizbony. Chociaż król Portugalii chciał go odkupić za 30 tysięcy funtów, to Admiralicja brytyjska stanowczo zażądała doprowadzenia żaglowca do Anglii, mimo że był bardzo uszkodzony, a kmdr Buckle nie miał po walce dość ludzi nawet do obsadzenia własnego liniowca. Szanowni lordowie wypisywali dyrdymały na temat potrzeby zamustrowania żeglarzy portugalskich (na co nie zezwolił król Portugalii), a nawet skłonienia jeńców hiszpańskich, by pełnili rolę załogi pryzowej! Buckle wydał 1726 funtów 9 szylingów i 9 pensów na remont i rekrutację, zanim mógł wyruszyć (jako eskorta wielkiego konwoju) w drogę do Anglii 13.02.1748. Napotkany zaraz sztorm i odniesione ciężkie uszkodzenia zmusiły do powrotu do Lizbony w 13 dni później. Ponowne naprawy kosztowały 710 funtów, 19 szylingów i 6 pensów, a kolejna data wyruszenia w drogę to dopiero 19.04.1748. Na miejsce dotarto (nie bez przygód) z początkiem maja. Buckle prosił Admiralicję w lipcu 1748 o zwrot wydanych pieniędzy, ale ta odmówiła wypłaty czegokolwiek przed formalną sprzedażą Glorioso. Buckle, który bardzo zachwalał hiszpański okręt, zwrócił się w listopadzie 1748 o jego zakup dla Royal Navy, jednak Admiralicji zdobyty żaglowiec się nie spodobał i odmówiła przejęcia. Ostatecznie okręt został sprzedany u Lloyda 13.04.1749 za zaledwie 12100 funtów. Wszelkie sugestie Buckle’a, że on i jego załoga powinni otrzymać rekompensatę za utratę różnicy między ceną proponowaną przez rząd Portugalii a ostateczną ceną sprzedaży – zignorowano. W rezultacie tych wszystkich okoliczności Glorioso nigdy nie służył w brytyjskiej marynarce wojennej i nie został w niej zarejestrowany nawet formalnie.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach