Okręty Royal Navy, XVII-XIX w. (1)

[Janusz Kluska]

Z podawanych typów Przez Pana wynika u mnie że muszę chyba połączyć tabelki 70dz, 64/60dz i 64dz w jedną calość, bo z tego co Pan podaje częste byly lekkie wachania uzbrojenia w jedną lub druga stronę. Jak to uczynię to będę podawał poszczególne okręty lub typy do opisania. Janusz

[Krzysztof Gerlach]

I owszem, ale proszę pamiętać, że nie dotyczyło to wszystkich jednostek w tych klasach i nie było jakąś przypadkową huśtawką w górę i w dół. Klasa 70-działowców przez pewien czas cieszyła się dużą popularnością (czego nie można powiedzieć od początku o 68-działowcach) i twałością. Po dłuższym czasie stała się jednak przestarzała, gdy rozpowszechniły się (nie - kiedy się pierwszy raz pojawiły) 74-działowce. Uznano, że to klasa optymalna (wyjaśniałem już w MSiO dlaczego), a jeśli już był powód, by budować zamiast nich tańszą, lżejszą, mniej zanurzającą się namiastkę o mniejszej załodze, to całkowicie wystarczy 64-działowiec. W rezultacie dla 70- i 68-działowców zabrakło miejsca, lecz większość z nich się o tym nigdy "nie dowiedziała", gdyż nie były już w aktywnej służbie. Te, które przetrwały, musiano albo dozbroić, aby trafiły do wyższej klasy (to się jednak zdarzało absolutnie sporadycznie, gdyż po latach były na tle innych małe, słabe i niezdolne do niesienia większej liczby dział), albo nieco rozbroić, by trafiły do 64-działowców. Czasem ten proces istniał zresztą tylko na papierze, a często dotyczył kilku najlżejszych dział z otwartych pokładów, więc miał większe znaczenie teoretyczne niż praktyczne. W żadnym wypadku nie można jednak sądzić, ani że każdy 70-działowiec musiał stać się 68-działowcem, a w końcu 64-działowcem, ani że między tymi klasami nie było pierwotnie istotnych różnic. Krzysztof Gerlach

[Janusz Kluska]

Podam interesujace mnie okręty, proszę podać typy, dane, daty:
1740- Nassau, Princess Frederick, Suffolk
1741- Bedford, Essex, Royal Oak
1742- Monmouth, Revenge, Sterling Castle
1743- Berwick, Captain, Hampton Court, Northumberland
1744- Edinburgh, Princess Louise, Sunderland
1745- Canterburry, Eagle, Tilbury, Windsor
1746- St. Albans
1747- Anson, Kent
1752- Weymouth
1753- York, Medway(lub 1755)
1757- Pembroke
1758- Rippon.
Na razie tyle. Janusz

[Krzysztof Gerlach]

A) 70-działowce, potem klasyfikowane jako 64-działowce, zbudowane wg Ustalenia z 1733 - 12 sztuk, w tym interesujące Pana: Prince Frederick (18.03.1740), Nassau (25.04.1740 lub 25.09.1740), Suffolk (1740 lub 5.03.1739), Essex (21.02.1741 lub 21.02.1740), Bedford (9.03.1741), Royal Oak (29.08.1741), Monmouth (6.09.1742), Revenge (25.05.1742 lub 23.05.1742), Sterling Castle (Stirling Castle, 24.04.1742), Captain (14.04.1743), Berwick (13.06.1743). Dane projektowe typu: 151 stóp x 43 stopy 5 cali x 17 stóp 9 cali, 1224 tony, 480 ludzi, 26 x 24-f, 26 x 12-f, pokład rufowy 14 x 6-f, dziobowy 4 x 6-f. Te, które stały się potem 64-działowcami: 26 x 24-f, 26 x 18-f, pokład rufowy 10 x 6-f, dziobowy 2 x 6-f. Następne później. Krzysztof Gerlach

[Krzysztof Gerlach]

B) 70-działowce, potem klasyfikowane jako 64-działowce, zbudowane wg Ustalenia z 1741: Northumberland (7.10.1743), Hampton Court (3.04.1744), Edinburgh (31.05.1744), Kent (10.05.1746). Dane projektowe typu: 154 stopy x 44 stopy x 18 stóp 11 cali, 1292 tony, 480 ludzi, 26 x 32-f, 26 x 18-f, pokład rufowy 10 x 9-f, dziobowy 2 x 9-f.
C) 58-działowce – włączane zwykle do grupy 60-działowców, chociaż w oficjalnych wykazach klasyfikowane oddzielnie - zbudowane wg Ustalenia z 1741 – 6 sztuk, w tym interesujące Pana: Canterbury (5.02.1745 lub 5.02.1744), Princess Louisa (1.07.1744), Sunderland (4.04.1744), Eagle (2.12.1745), Tilbury (20.07.1745). Dane projektowe typu: 147 stóp x 42 stopy x 18 stóp 1 cal, 1124 tony, 400 ludzi, 24 x 24-f, 24 x 12-f, pokład rufowy 8 x 6-f, dziobowy 2 x 6-f. Następne później. Krzysztof Gerlach

[Janusz Kluska]

Panie Krzysztofie poproszę o podanie nazwy/data 12 okrętu z ust.1733 (Elizabeth?) i nazwy/daty 6 okrętu z ust. 1741 (Defiance?). Pominąłem je w moim wykazie okrętów. Janusz

[Krzysztof Gerlach]

D) 58-działowiec – włączany zwykle do grupy 60-działowców, chociaż w oficjalnych wykazach klasyfikowany oddzielnie, typ jednookrętowy: Windsor (26.02.1745). Dane projektowe: 152 stopy x 42 stopy x 17 stóp 10 cali, 1182 tony lub 1201 ton, 400 ludzi, 24 x 24-f, 24 x 12-f, pokład rufowy 8 x 6-f, dziobowy 2 x 6-f.
E) 60-działowce zbudowane wg Ustalenia z 1745 – 4 sztuki, w tym interesujące Pana: Anson (10.10.1747); Saint Albans (23.12.1747 lub 23.02.1747); Weymouth (18.02.1752). Dane projektowe typu: 150 stóp x 42 stopy 8 cali x 18 stóp 6 cali, 1191 ton, 420 ludzi, 24 x 24-f, 26 x 12-f, pokład rufowy 8 x 6-f, dziobowy 2 x 6-f. Następne później. Krzysztof Gerlach
P.S. Dwunasty okręt zbudowany wg Ustalenia z 1733 to istotnie Elizabeth, zwodowany 29.11.1737. Szósty okręt zbudowany wg Ustalenia z 1741 to istotnie Defiance zwodowany 12.10.1744.

[Janusz Kluska]

Panie Krzysztofie poproszę o podanie 4 okrętu. ust.1745, chyba jest to York. Janusz

[Krzysztof Gerlach]

F) 60-działowce typu Medway z 1751: Medway (14.02.1753 lub 14.02.1755), York (10.11.1753). Dane projektowe typu: 150 stóp x 42 stopy 8 cali x 18 stóp 6 cali, 1191 ton, 420 ludzi, 24 x 24-f, 26 x 12-f, pokład rufowy 8 x 6-f, dziobowy 2 x 6-f.
G) 60-działowiec jednokrętowego typu Pembroke z 1752, zwodowany 2.06.1757. Dane projektowe: 156 stóp x 42 stopy 1 cal x 18 stóp, 1248 ton lub 1222 tony, 420 ludzi, 24 x 24-f, 26 x 12-f, pokład rufowy 8 x 6-f, dziobowy 2 x 6-f.
H) 60-działowiec jednokrętowego typu Rippon z 1752, zwodowany 26.01.1758. Dane projektowe: 155 stóp x 42 stopy 5 cali x 18 stóp 7 cali, 1234 tony lub 1242 tony, 420 ludzi, 24 x 24-f, 26 x 12-f, pokład rufowy 8 x 6-f, dziobowy 2 x 6-f. Krzysztof Gerlach
P.S. Czwarty okręt zbudowany wg Ustalenia z 1745 to Tiger (Tyger), zwodowany 23.11.1747.

[Janusz Kluska]

Tym razem przejdę do okrętów 80dz i więcej.
Panie Krzysztofie proszę o podanie danych na temat następujących okretów:
100dz - Victory(1738)
90dz - Duke(1739), Saint George(1740)
80dz - Princess Caroline, Russell (oba 1731), Boyne, Cumberland (oba 1739), Devonshire(1745), Newark(1747), Royal William(1756), Cambridge(1758). Janusz

[mickar]

Panie Krzysztofie przy okazji pytanie - ostatnio wyszedł taki tytuł - British Warships in the Age of Sail 1793-1817: Design, Construction, Careers and Fates... ma pan to moze - jakaś krótka recenzja, warto kupić?
i jeszcze wtrąt fregatowy - chodzi mi o fregatę Aiax, z roku - bodajze 1765 - nie ma o niej nic na liście internetowej z losami jednostek - i o ile sledzę watek nie pojawiła sie tutaj... co to za typ?

[Krzysztof Gerlach]

A) 100-dz. zbudowany wg Ustalenia z 1733: Victory (23.02.1738 lub 23.02.1737). Dane projektowe: 174 stopy 9 cali x 50 stóp 6 cali x 20 stóp 6 cali, 1869 ton, 850 ludzi, 28 x 32-f lub 42-f, 28 x 24-f, 28 x 12-f, pokład rufowy 12 x 6-f, dziobowy 4 x 6-f.
B) 90-dz. zbudowane wg Ustalenia z 1733: Duke (28.04.1739), Saint George (3.04.1740). Dane projektowe: 166 stóp x 47 stóp 9 cali x 19 stóp 6 cali, 1623 tony, 750 ludzi, 26 x 32-f, 26 x 18-f, 26 x 9-f, pokład rufowy 10 x 6-f, dziobowy 2 x 6-f.
C) 80-dz. zbudowane wg Ustalenia z 1719 – 7 sztuk, w tym interesujące Pana: Princess Caroline (15.03.1731), Russell (8.09.1735). Dane projektowe: 158 stóp x 44 stopy 6 cali x 18 stóp 2 cale, 1350 ton, 600 ludzi, 26 x 32-f, 26 x 12-f, 24 x 6-f, pokład rufowy 4 x 6-f.
D) 80-dz. zbudowane wg Ustalenia z 1733: Cumberland (11.07.1739), Boyne (28.05.1739). Dane projektowe: 158 stóp x 45 stóp 5 cali x 18 stóp 7 cali, 1400 ton, 600 ludzi, 26 x 32-f, 26 x 12-f, 24 x 6-f, pokład rufowy 4 x 6-f. Reszta potem. Krzysztof Gerlach

[Janusz Kluska]

Nie wiem jak Pan Krzysztof, ale u mnie najbliższy Ajax widnieje jako okręt 74 działowy typu Suffolk wodowany 1767.12.23 w Portsmouth. Janusz

[Krzysztof Gerlach]

Odpowiedź Mickarowi:
1) Książkę tę napisał Rif Winfield, jeden z najpłodniejszych ostatnio i najlepszych autorów z tej tematyki i zakresu, wcześniejszy autor monografii poświęconej 50-działowcom i współautor (z Lyonem) monumentalnego opracowania „The Sail & Steam Navy List”. Dużego formatu, 418 stron, niezliczona ilość ilustracji i planów (!), indeks, w tekście zwięzłe charakterystyki okrętów jak u Davida Lyona („The Sailing Navy List”), ale z opisami dziejów jednostek pełniejszymi nawet niż w ostatnio wydanym „Dictionnaire des batiments...” Jean-Michela Roche’a. Uważam, że jest kapitalna, chociaż może nie dla każdego czytelnika. Po pierwsze rzeczywiście dotyczy tylko okresu 1793-1817, który był wprawdzie niezwykle ciekawy, ale nie jedyny. Dla szukających tańszych rozwiązań kupowanie osobnych książek w tej cenie dla każdego dwudziestolecia i każdej floty z osobna może być nie do strawienia. Po drugie, dobrze jest, aby potencjalny nabywca choć raz zerknął na którąś z w. wym. pozycji (Lyona/Winfielda, Lyona, Roche’a), gdyż dzięki temu będzie miał świadomość, co kupuje. Nie jest to rozprawa o różnych aspektach funkcjonowania ówczesnej Royal Navy (chociaż są ciekawe załączniki), lecz obfity w dane wykaz wszystkich okrętów z tego okresu.
2) Ani flota francuska ani brytyjska nie posiadały nigdy okrętu o nazwie Aiax. Jeśli jednak, jak prawie na pewno jest, to tylko „literówka” i chodziło o Ajax, to: pierwszy w historii okręt Royal Navy tej nazwy zwodowano w 1767 r., i był to liniowiec 74-działowy, Następne były również liniowcami i do końca epoki nie tylko żaglowej, ale i parowo-żaglowej, Brytyjczycy nie mieli żadnej fregaty Ajax. Francuzi nazwą tą obdarzali także prawie wyłącznie liniowce, chociaż trafiła się jedna korweta. Jeśli podałby mi Pan coś bliższego na temat owej tajemniczej fregaty (źródło informacji, okoliczności związane z okrętem), może udałoby mi się ją dla Pana „rozszyfrować”, ale muszę mieć jakieś podstawy do szukania. Krzysztof Gerlach

[Janusz Kluska]

Panie Krzysztofie chciałem się trzymać ustalonej daty granicznej 1740, ale są małe wyjątki. Poproszę o uzupełnienie okr. 80dz ust. 1719 . w grę wchodzą chyba tylko: Cornwall, Humber, Lancaster, Norfolk, Somerset. Nie wiem czy także Torbay(1719)?

[Krzysztof Gerlach]

E) 80-dz. zbudowane wg Ustalenia z 1741: Devonshire (19.07.1745), Newark (27.08.1747). Dane projektowe: 161 stóp x 46 stóp x 19 stóp 4 cale, 1466 ton lub 1472 tony, 600 ludzi, 26 x 32-f, 26 x 18-f, 24-28 x 9-f, pokład rufowy 4 x 6-f. Wg Briana Lavery’ego Devonshire od początku uzbrojony tylko w 66 dział, w układzie: 26 x 32-f, 26 x 18-f, na pokładzie rufowym 10 x 9-f, na dziobowym 4 x 9-f, a wg Davida Lyona obcięty do 66-działowego dwupokładowca w 1747.
F) 84-dz. Royal William z 1756, nie został zwodowany w tym roku. Zbudowano go jako jeden z trzech 100-dz. skonstruowanych wg Ustalenia z 1719, zwodowano 3.09.1719. Jednak w 1756 został zredukowany do 84-działowego okrętu drugiej rangi. Pozostał de facto trójpokładowcem, ale z jego pokładu rufowego zniknęła zarówno rufówka, jak wszelkie działa. Nietypowy wygląd tego okrętu w takiej postaci przedstawiłem w MSiO w artykule o flocie pod Quebekiem. Dane jako 84-działowca: 174 stopy lub 175 stóp 4 cale x 50 stóp lub 50 stóp 3,5 cala x 20 stóp lub 20 stóp 1 cal, 1869 ton lub 1918 ton, 750 ludzi, 28 x 32-f, 28 x 18-f, 28 x 9-f.
G) 80-dz. typu Cambridge z 1750: Cambridge (21.10.1755). Dane projektowe: 166 stóp x 47 stóp x 20 stóp, 1636 ton, 650 ludzi, 26 x 32-f, 26 x 18-f, 24 x 9-f, pokład rufowy 4 x 6-f. Krzysztof Gerlach
P.S. Pozostałe 80-dz. wg Ustalenia z 1719 to: Lancaster (1.09.1722), Cornwall (7.10.1726 lub 17.10.1726), Humber (4.10.1726), Norfolk (21.09.1728), Somerset (21.10.1731).