Forum Okrętów Wojennych

Fregaty typu Sirene: Sirene – 24.09.1744.
Fregaty typu Blonde: Blonde – 23.08.1755; Brune – 7.09.1755; Aigrette – 03.1756.
Fregaty typu Licorne: Sauvage – 3.01.1756.
Fregaty typu Bouffonne: Bouffonne – 30.06.1758.
Fregaty typu Dedaigneuse: Amphitrite (ex-Imperieuse) – 26.10.1768.
Fregaty typu Infidele: Inconstante – 20.04.1766; Legere – 06.1765.
Fregaty typu Boudeuse: Indiscrete – 14.03.1767.
Pojedyncze: Bellone – w służbie od 1745 (to fregata korsarska, wśród nich trudno o precyzyjne daty); Hermione – 28.04.1749; Amethyste – 3.06.1754; Pleyade – 17.11.1755; Machault - Terpsichore – 06.1758; Arethuse – 12.1757; Bienfaisant – 1758; Boullongne – 1758; Chimere – 6.02.1758. Machault – to nazwa dwóch różnych fregat korsarskich, jednej z 1756 i jednej z 1757.
Krzysztof Gerlach

Dziękuję Panie Krzysztofie za odpowiedź. Podaję następne fregaty i proszę o daty wodowań i typów: Astree(1727), Medee(1740), Renommee(1744), Comete(1752), Minerve, Oiseau(oba 1754), Bellone(1756), Melampe(1757), Belle-Poule(1765), Blanche, Boudeuse, Coquette(1766), Atalante(1767), Aurure(1768) oraz z wymienionych typów Dedaigneuse(1766), Infidele(1764) i Licorne(1755). Janusz

Witam, bardzo dziękuję za uwagi o okrętach przekazanych Holandii.
Uprzejmie proszę o bliższe dane i losy fregat typu Hortense :
[30.07.1803] HORTENSE, [15.04.1802] RHIN, [11.02.1805] POMONE,
[18.04.1807] PAULINE, [28.08.1808] VISTULE.
Podrowienia, Krzysztof Nowak.

Fregaty typu Sirene: Renommee – 19.12.1744.
Fregaty typu Comete: Comete – 20.12.1752.
Fregaty typu Minerve: Minerve – 15.12.1756; Oiseau – 25.04.1757.
Fregaty typu Dedaigneuse: Belle Poule – 18.11.1766; Dedaigneuse – 18.04.1766; Tourterelle – 18.09.1770.
Fregaty typu Infidele: Blanche – 20.10.1766; Infidele – 09.1765; Enjouee – 4.11.1766; Sincere – 12.03.1766.
Fregaty typu Boudeuse: Boudeuse – 26.03.1766;
Fregaty typu Engageante: Coquette – nigdy nie zwodowana.
Fregaty typu Licorne: Licorne – 12.1755; Hermine – 05.1757; Opale – 05.1757.
Pojedyncze: Astree – 01.1728; Medee – 02.1741; Bellone – 09.1757; Melampe – 1757; Atalante – 30.04.1768; Aurore – 23.11.1768.
Krzysztof Gerlach

44-działowe fregaty typu Hortense należały do klasy de 18. Projektant Jacques-Noel Sane. Wymiary: 46,47 x 11,92 x 6,20 m. Uzbrojenie nominalne do 1806: 28 x 18-f, 12 x 8-f i 4 haubice 36-f; od 1806: 28 x 18-f, 8 x 8-f, 8 karonad 24-f. Załoga: 335. Powód wyodrębnienia tych fregat z typu Venus-Virginie nie jest dla mnie jasny; chyba nie był niezbyt istotny. Na dodatek Jean Boudriot przypisuje fregacie Vistule innego konstruktora i trochę inne dane.
Hortense zbudowano w Tulonie. W 1813 przemianowano ją na Flore. Usunięto z marynarki 25.11.1840.
Rhin zbudowano w Tulonie. Zdobyta przez Anglików 28.07.1806 i wcielona do RN bez zmiany nazwy. Hulk od 1838, sprzedana 1884.
Pomone zbudowano w Genui. Zdobyta przez Anglików 29.11.1811 i wcielona do RN jako Ambuscade. Rozebrana już w 1812.
Pauline zbudowano w Tulonie. W 1814 przemianowana na Bellone. W latach 1830-tych transportowiec. Skreślona z listy floty 1840.
Vistule zbudowano w Dunkierce. W 1814 przemianowana na Danae. W 1815 na krótko znów Vistule w okresie stu dni Napoleona, ponownie Danae po Waterloo. Rozebrana w 1818.

Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

Panie Krzysztofie dziękuję za odpowiedź i poproszę o identyczne dane do nastepnej grupy fregat: Zephyr(1728), Fee(1734), Volage(1741), Fidele(1747), Rose, Topaze(1750), Thetis(1751), Fleur-De-Lys(1753), Sirrene(1755), Hebe, Malicieuse, Sylphide, Vestale(1756), Rostan(1758), Terpsichore(1763), Sultane(1764), Tourterelle(1766), Renommee, Sensible(1767). Mam też pytanie co do następujących sformuowań: "fregate a une batterie et demie", "fregate legere" lub "fregate a duex batteries".

Fregate a une batterie et demie, fregate legere, fregate a deux batteries.
Wspomniane określenia pochodzą z drugiej połowy XVII wieku i początku XVIII, kiedy fregata jako typ żaglowca wojennego dopiero się kształtowała i nie miała wiele wspólnego z „klasycznymi” fregatami, takimi, jakie znamy od drugiej połowy XVIII stulecia do końca ery okrętów żaglowych i żaglowo-śrubowych. Ludzie wychowani na książkach Kosiarza i podobnych często mają kłopoty ze zrozumieniem, że wszelkie przytaczane tam definicje dotyczące całej „epoki żagla” czy całej „epoki pary” są absolutnie nic nie warte. Trudno mi w takiej formie, nieco przerośniętego maila, zawrzeć esej o rozwoju konstrukcji fregat, wymagający obszernego artykułu z ilustracjami. Ograniczę się więc do stwierdzenia, że w XVII stuleciu używano nazwy „fregata” w stosunku do wielu, kompletnie niepodobnych do siebie typów jednostek. Miały jednak jedną wspólną cechę użytkową – chodziło o okręty lżejsze od standardowych żaglowców bojowych (od czasu wprowadzenia szyku liniowego zwanych liniowcami), słabiej uzbrojone, a za to szybsze i zwrotniejsze. Sposób, w jaki to osiągano, nie był jeszcze zdefiniowany. Kiedy więc liniowce (tak je będę dla wygody nazywał, bez względu na dokładną datę budowy) osiągały pewien poziom wielkości i siły uzbrojenia, każdy słabszy i szybszy okręt, nawet identycznej konstrukcji, mógł być nazywany fregatą. W drugiej połowie XVII wieku Francuzi wyróżniali fregaty 1 i 2 klasy; zarazem jednak te pierwszej klasy były klasyfikowane jako vaisseau 4 rangi, a te drugiej klasy – jako vaisseau 5 rangi. Konstrukcyjnie były to typowe okręty dwupokładowe, tyle że mniejsze i z działami mniejszych wagomiarów. Stąd częsta nazwa współczesna „fregate-vaisseau” lub „fregate a deux (nie duex) batteries”, czyli fregaty-liniowce i fregaty dwubateryjne. Ówczesne fregaty pierwszej klasy były na pierwszy rzut oka kompletnie nie do odróżnienia od dwupokładowych liniowców, jednak te drugiej klasy nie miały w ogóle dział ponad dwiema głównymi bateriami, a liczba furt w górnej baterii wyraźnie odbiegała in minus od standardowej. Jednostek tych używano jeszcze szeroko w pierwszej połowie XVIII w. Wtedy pojawiły się też „fregaty półtorapokładowe” (fregate a une batterie et demie), na których bardzo silnie zredukowano liczbę furt w dolnej, a nie w górnej baterii. Górna zajmowała całą długość pokładu, a w dolnej baterii pozostawiono tylko kilka najcięższych dział, na ogół w sektorze rufowym. Wprawdzie podniosło to środek ciężkości, ale zarazem wydatnie obniżyło ciężar całej jednostki, jeszcze wyraźniej kierunkując ją na prędkość, a nie siłę bojową, poza tym większa część artylerii znajdowała się teraz wysoko nad wodą, co było nadzwyczaj korzystne przy działaniach w złej pogodzie, a przy okazji ułatwiało zakwaterowanie marynarzy. Widać tu wyraźny, kolejny krok w kierunku jednopokładowca, czyli „klasycznej” fregaty.
Natomiast „lekka fregata” (fregate legere) to postać z innej bajki. Jak wspomniałem na początku, w XVII wieku (i zresztą wcześniej) nazwę „fregata” stosowano wobec jednostek zupełnie różnej konstrukcji. Do celów pomocniczych, zwiadowczych i łącznikowych używano powiększonych i przystosowanych do napędu żaglowego dużych łodzi, które z czasem zamieniły się w korwety, a przy jeszcze odrobinę większych wymiarach i nieznacznie silniejszym uzbrojeniu – właśnie w owe „fregaty lekkie”. Ich cechą charakterystyczną był od samego początku (obok mikrej liczbowo i kalibrowo artylerii) TYLKO JEDEN pokład działowy. Blisko końca pierwszej połowy XVIII wieku „fregates legeres” występowały w dwóch odmianach – jednej, która można by porównać do późniejszych korwet, gdzie jedyny ciągły pokład był zarazem owym jedynym pokładem działowym (na górze mogły być, lub nie, jeszcze krótkie, nieobsadzone działami pokłady), oraz drugiej, która miała dwa ciągłe pokłady, tyle że dolny całkowicie bez dział i furt. W ten sposób „malejące” liniowce i „rosnące” korwety zbliżyły się do punktu wspólnego – narodzin nowoczesnej, „klasycznej” fregaty żaglowej, tak typowej dla drugiej połowy XVIII stulecia i pierwszej połowy następnego.
Krzysztof Gerlach

Fregaty typu Topaze: Topaze – 30.10.1750; Thetis – 17.11.1751.
Fregaty typu Comete: Fleur de Lys – 6.06.1754.
Fregaty typu Hebe: Hebe – 06.1757.
Fregaty typu Bouffonne: Malicieuse – 1.07.1758.
Fregaty typu Dedaigneuse: Tourterelle – 18.09.1770 (1766 to data położenia stępki).
Fregaty typu Boudeuse: Sensible – 15.03.1767.
Pojedyncze: Zephyr – 26.02.1728; Fee – 1734; Volage – 1.04.1741; Fidele – 01.1748; Rose – 21.10.1752; Sirrene – nie znam w ogóle żadnej (a Sirene wodowano w 1744 i 1769, żadnej między nimi); Sylphide – 1756; Vestale – 1756; Rostan – 1758 (okręt korsarski); Terpsichore – 10.08.1763; Sultane – 28.06.1765; Renommee – 22.08.1767.
Krzysztof Gerlach

Dobry wieczór, dziękuję bardzo za poprzednie informacje.
Chciałbym zapytać o bliższe dane i losy jeszcze jednej grupy fregat, typu Seine/Junon : [16.08.1806] JUNON, [05.06.1806] VENUS, [17.05.1807] AMAZONE.
Prosiłbym także o bliższe dane liniowców 74-działowych typu Seduisant. Mam tylko : (173-3 x 43-7 x 22-0 pied), uzbr: 28-36f, 30-18f, 16-8f. [05.07.1783] SEDUISANT = PELLETIER = SEDUISANT. [04.08.1783] MERCURE.
Serdeczne pozdrowienia, Krzysztof Nowak.

44-działowe fregaty typu Junon: projektant Pierre-Alexandre Forfait. Wymiary: 47,56 x 12,13 x 5,93 m. Uzbrojenie nominalne: 28 x 18-f, 8 x 8-f, 8 karonad 24-f. Wszystkie trzy zbudowane w Hawrze.
Junon 10.02.1809 zdobyta w Indiach Zachodnich przez Anglików i wcielona do Royal Navy bez zmiany nazwy. Odbita przez Francuzów i spalona przez nich (z uwagi na zły stan) 13.12.1809.
Venus operowała od 1808 na Oceanie Indyjskim, gdzie pochwyciła wiele east-indiamanów; zdobyta 18.09.1810 przez Anglików i wcielona do RN jako Nereide, ale nigdy nie wyposażona do aktywnej służby i rozebrana w 1816.
Amazone 23.03.1811 zmuszona do sztrandowania i zniszczona pod Barfleur w wyniku ataku zespołu brytyjskiego.

74-działowe liniowce typu Seduisant: projektant J.M.B. Coulomb. Oba zbudowane w Tulonie. Seduisant zatonął 16.12.1796 podczas wychodzenia z Brestu z ekspedycją przeciwko Irlandii. Mercure został zdobyty przez Anglików w bitwie pod Abukirem 1-2.08.1798 i pod koniec sierpnia spalony tam na rozkaz Nelsona.

Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

Panie Krzysztofie bardzo dziękuję za wyczerpujące wyjaśnienia co do nazwy "fregata". Podaje następną partie fregat i poproszę o identyczne dane jw.: Meduse(1722), Dryade(1739), Diane(1742), Dauphin(1743), Emeraude, Megere (1744), Castor, Duc-de-Chartres, Etoile(1745), Cesar-Auguste(1746), Deux-Couronnes, Friponne, Junon (1747), Gracieuse(1749), Heroine(1752), Concorde(1755), Danae, Diligente(1756), Chezine, Duc-de-Fronsac(1758), Folle(1760, Danae(1763), Diligente(1765), Engageante(1767). Pozdrawiam Janusz.

Witam, dziękuję bardzo za informacje.
Na jednej ze strom www znalazłem informacje o korwetach śrubowych REINE HORTENSE i ROLAND, dawnych jachtów cesarskich. Byłbym wdzięczny za pomoc w skorygowaniu i uzupełnieniu tych danych i o informacjach o losach tych okrętów. O ROLAND znalazłem : 1300 twyp, 54.67 x 10.40 x 4.58 m, 440 KM(nhp), 988 KM(ihp), 1 masz. par. tłok. 4-cyl. Mazeline, 1 śruba, 12.2 w, zał. 181, uzbr: 2-30f, 4ha160 (od 1853 10ha160, od 1855 8ha160, od 1865 6-140 RML). [05.09.1850] ROLAND = HORTENSE = REINE HORTENSE = ROLAND. Zbudowany w Tulonie (r. 06.08.1845, s. 02.04.1852 lub 10.03.1852). 14.04.1852 przemianowany na HORTENSE. 24.04.1852 przemianowany na REINE HORTENSE. 01.06.1853 przemianowany na ROLAND. Od ? klasyfikowany jako awizo-korweta śrubowa I klasy. 1853-1854 uczestniczył w ekspedycji na Morze Czarne podczas wojny krymskiej. 1855 uczestniczył w drugiej ekspedycji na Morze Czarne. Wycofany 02.05.1870. Mój francuski to tylko słownik, więc pewnie coś przekręciłem.
Prosiłbym też o dane i losy innego jachtu cesarskiego, bocznokołowego AIGLE z 1858 roku.
Pozdrowienia, Krzysztof Nowak.

Fregaty typu Fine: Emeraude – 10.06.1744.
Fregaty typu Amphitrite: Megere – 12.1744.
Fregaty typu Topaze: Heroine – 20.12.1752.
Fregaty typu Comete: Concorde – 15.11.1755.
Fregaty typu Engageante: Engageante – 27.09.1766.
Fregaty pojedyncze: Diane – 19.12.1744 (nie znam z 1742); Dauphin – nie znam żadnej z okolic 1743; Castor – 16.05.1745; Duc-de-Chartres – w służbie 1745 (prawdopodobnie korsarz); Etoile – 04.1745; Cesar Auguste – fregata angielska, zdobyta 1746; Deux Couronnes – w służbie 1745 (korsarz); Friponne - 1747; Junon – 09.1747; Gracieuse – 23.04.1750; Danae – 13.09.1756; Diligente – 28.04.1756, ale jako statek wschodnioindyjski, zakupiony do marynarki w 1761; Chezine - 1758; Duc-de-Fronsac – w służbie od 1758; Folle - 1761; Danae – 22.10.1763; Diligente – 1765, ale jako statek wschodnioindyjski, wg niektórych autorów potem zakupiony do marynarki.
Korwety, a nie fregaty: Meduse – 24.10.1722; Dryade – 07.1734 (nie znam ani fregaty ani korwety tej nazwy z 1739).
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

REINE-HORTENSE
Jacht cesarza Napoleona III i zarazem żelazna korweta śrubowa francuskiej marynarki wojennej, zbudowana w Hawrze, wg planów Augustina Normanda, jako Comte d’Eu –zwodowana 20.12.1846. Wymiary: 62 x 10,8 x 5,7 m. Jednostka wyposażona w silnik o mocy 320 lub 350 koni nominalnych oraz 1280 koni indykowanych, wykonany w Le Creuzot. Uzbrojenie: 4 lub 6 dział. Trójmasztowiec o pomocniczym ożaglowaniu. W 1848 przemianowany na Patriote, w 1853 na Reine Hortense.
W 1854 uczestniczył w działaniach na Bałtyku. Przemianowany w 1867 na le Cassard. Wyposażenie zdjęte 1882. Przemianowany w 1893 na Faune, hulk w Port Vendres. Rozebrany 1913 lub 1920.

ROLAND - uzupelnienia
Drewniana korweta śrubowa. Zbudowana wg planów Pironneau, wyposażona w silnik o mocy 400 koni nominalnych, z przekładnią przyspieszającą. Uzbrojenie w 1852: 6 dział (2 x 30-f i 4 działa haubiczne 163 mm); od około 1853: 10 dział haubicznych 163 mm; od około 1855: 8 dział haubicznych 163 mm, od około 1865: 6 gwintowanych dział 14 cm. Załoga: 191. Skonstruowana jako jednostka odkrytopokładowa. Oficjalna klasyfikacja od chwili projektu – korweta śrubowa (w 1855 - 1 klasy), ale nie awizo! W latach 1852-53 nosiła przejściowo nazwę Hortense i Reine-Hortense służąc krótko jako jacht cesarski, w 1853 powróciła do nazwy Roland i funkcji korwety bojowej.
We wrześniu 1854 należała do floty czarnomorskiej wiceadm. Hamelina. W 1855 uczestniczyła w zdobyciu twierdzy Kinburn. Skreślona z listy floty lub rozebrana w 1870.

AIGLE
Bocznokołowy jacht cesarski zbudowany w Cherbourgu, zwodowany 23.12.1858. Projektant Dupuy de Lome. 2011 ton, wymiary 90 x 10,5 x 4,4 m. Dwa koła łopatkowe o średnicy 9 m. Dwucylindrowy silnik firmy Mazeline miał moc 500 koni nominalnych i pozwalał na rozwijanie prędkości 15 węzłów. Załoga od 160 do 180 ludzi. Dwa działa. Na listach marynarki wojennej jako korweta, ale używany jako jacht cesarza i członków domu panującego. W 1873 przemianowany na Rapide i klasyfikowany tylko jako korweta. Od 1874 w rezerwie. Skreślony z listy floty w 1891 i sprzedany.

Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

Dobry wieczór, przepraszam, ale znowu chciałbym podrzucić Panu staroć.
Nie mogę sobie poradzić z okrętami liniowymi, które w 1666 roku zostały wodowane dla floty Francji w Amsterdamie. Były to CONQUERANT, COURTISAN, INTREPIDE, INVINCIBLE, NEPTUNE, NORMAND. Chociaż ich szczegółowe dane są nieco różne, wydaje mi się, że były jednakowe, gdyby Pan mógł objaśnić skąd one się wzięły i dlaczego, kto je skonstruował i jakie były ich dane i losy byłbym niezmiernie wdzięczny.
Pozdrowienia, Krzysztof Nowak.
PS. To samo pytanie dotyczyłoby liniowca ADMIRABLE ex FREDERIK zbudowanego w Kopenhadze.

Panie Krzysztofie dziękuję za odpowiedź. Poproszę o podanie informacji o typie Amphitrite, jak też jednostek z tego typu. Znalazłem Amphitrite ale z 1697, a następna Amphitrite przemianowana na Imperieuse (typ Dedaigneuse), o innych brak informacji. Poproszę także o wyjaśnienia względem fregat jw. : Nereide(1722), Gloire(1726), Galatee(1744), Embuscade, Lys(1745), Leopard(1746), Favourite(1747), Rose(1750), Valeur(1753), Felicite(1756), Guirlande, Harmonie(1757), Guirlande(1759). Janusz