Francuskie okręty spod żagla i pary (1)

Krzysztof Gerlach · Post autor: **Krzysztof Gerlach** » 2006-10-24, 01:06

MARTINGANA
wg „The Heyday of Sail” (red. Robert Gardiner, autor tej części A.H.J. Prins), cytat:
Spora, HANDLOWA jednostka śródziemnomorska z Zatoki Neapolitańskiej. Mogła osiągać 60 a nawet 100 ton, mniejsza (21-tonowa) miała długość 14 m i szerokość 4 m. Tak małe statki mogły być w razie potrzeby napędzane czterema wiosłami. Około 1860 przynajmniej 600 martingan należało do Neapolu, 100 do mniejszych portów w okolicy, a około 90 zarejestrowano w portach Sycylii. Te były mniejsze, żadna nie przekraczała 60 ton. W kształcie kadłuba przypominały feluki, zachowując bukszpryt typu taran z galer, otaczający wysoko podniesioną dziobnicę o wypukłej krzywiźnie. Martingana miała wąską rufę z małą pawężą wystającą w tył poza głowicę steru. Pionowy maszt przedni nosił trzy żagle rejowe, wszystkie reje usytuowane poniżej dyb masztowych, cienka stenga zazwyczaj bez żagla. Pojedynczy kliwer dużych wymiarów. Maszt tylny niósł tylko żagiel łaciński. Chociaż jest prawdą, że martingana była charakterystyczna dla południowych Włoch, to typ ten rozprzestrzenił się do Malty i niektórych wysp Grecji. Na Malcie był bardzo popularny do około 1880.
Krzysztof Gerlach

pothkan · Post autor: **pothkan** » 2006-10-24, 06:22

Zgadza się, zamieszczony w Goggu opis, jak również szczegóły dodane przez pana są b. pomocne, ale przyznam że przydałaby się jakaś wizualizacja - tzn. wizerunek (szkic?) typowej martegany...

Co do Rivoli: niby tak, ale oba opisy (Gogga i podany przez Pana) podają te same dwa fakty co do początkowych losów (tzn. zwodowany w 06.1791, ex-wenecki Castore). Choć oczywiście musiała nastąpić gdzieś pomyłka - kwestia, które "losy po 1797 r." należą do owej jednostki.

Dziękuję za dane. Czy miary dla "Saturne" należy przeliczać w stopach francuskich (=32,484 cm)?

Krzysztof Gerlach · Post autor: **Krzysztof Gerlach** » 2006-10-24, 06:47

Tak, wymiary Saturne są w stopach francuskich. Mam rysunek żaglowca typu martingana, ale "nie wchodzi". Zeskanowałem go i wsadziłem do pliku wordowskiego, kiedy jednak kopiuję całość tutaj - zostają tylko litery. Nie chcę długiego wykładu na temat tego jak powinienem postąpić - proszę podać maila, to wyślę go Panu prosto ze skanera, i sam się Pan będzie dalej bawił.
I jeszcze uwaga - ten rysunek autor, słynny J.J. Baugean, zatytułował "tartana" więc ktoś, kto go zna, może protestować. Ale Prins specjalnie podkreśla, że - wbrew podpisowi - to właśnie dokładnie martingana.

Krzysztof Gerlach

pothkan · Post autor: **pothkan** » 2006-10-24, 07:45

mój adres: o.myszor(małpa)wp.pl

Krzysztof Gerlach · Post autor: **Krzysztof Gerlach** » 2006-10-24, 11:10

Czy doszło? Krzysztof Gerlach

pothkan · Post autor: **pothkan** » 2006-10-24, 16:23

Doszło, dziękuję! Na ilustracji jest oczywiście wersja nieuzbrojona, handlowa?

Krzysztof Gerlach · Post autor: **Krzysztof Gerlach** » 2006-10-24, 16:27

Tak, widać zresztą na pokładzie stertę ładunku, który nie zmieścił się niżej na tak małym stateczku.
Krzysztof Gerlach

Krzysztof Gerlach · Post autor: **Krzysztof Gerlach** » 2006-10-24, 16:32

Daty wodowań dla pana Janusza:
Ville de Paris – 19.01.1764.
Typ Polypheme: Hercule – 29.07.1836; Jemmapes – 2.04.1840; Tage – 15.08.1847; Henri IV – 14.09.1848; Navarin – 26.07.1854.
Louis XIV – 28.02.1854 (typ Souverain czyli Sane-Borda).
Typ Tonnant: Bucentaure (14.07.1803), Formidable (17.03.1795), Foudrouyant (8.03.1799), Franklin (25.06.1797), Guillaume Tell (21.10.1795), Indivisible (8.07.1799), Indomptable (20.12.1790), Neptune (14.08.1803), Sans Pareil (8.06.1793), Tonnant (24.10.1789), Ville de Varsovie (10.05.1808).
Typ Napoleon/Algesiras: Arcole (20.05.1855 lub 20.03.1855), Algesiras (4.10.1855).
Typ Ville de Nantes (w gruncie rzeczy to samo co typ Napoleon/Algesiras, tylko trochę późniejsza wersja): Ville de Nantes (7.08.1855), Ville de Bordeaux (21.05.1860), Ville de Lyon (26.02.1861).
Krzysztof Gerlach

Janusz Kluska · Post autor: **Janusz Kluska** » 2006-10-24, 17:50

Panie Krzysztofie proszę o podanie dat wodowań następujących okrętów:
typ La Bretagne - La Bretagne(1855)
typ Bayard - tylko Fontenoy, Charlemagne
typ Duquesne - Duquesne(1853), Tourville
typ Prince Jerome - Prince Jerome(1853)
typ Austerlitz - Austerlitz(1852)
typ Eylau - Eylau(1856)
typ Alexandre - Alexandre(1848), Castiglione, Massena. Janusz

Nowak Krzysztof · Post autor: **Nowak Krzysztof** » 2006-10-24, 18:05

Witam, dziękuję za poprzednie informacje.
Czy można dowiedzieć się więcej o francuskim konstruktorze René-Nicolas Levasseur, który budował okręty w Quebec, oraz o okrętach, które zbudował (daty wodowania, dane). Znam nazwy CARIBOU (1744), SAINT LAURENT (1748), ORGINAL (1750), ALGONQUIN (1753).
Pozdrowienia, Krzysztof Nowak.

Janusz Kluska · Post autor: **Janusz Kluska** » 2006-10-24, 23:42

Panie Krzysztofie do listy podanej dodam jeszcze Ulm i Turenne chyba typu Polypheme? Janusz

Krzysztof Gerlach · Post autor: **Krzysztof Gerlach** » 2006-10-25, 18:46

Bretagne – 17.02.1855; Fontenoy – wg jednych zwodowany 31.07.1848 jako żaglowiec, wg innych dopiero 2.12.1858 od razu jako śrubowiec; Charlemagne – 16.01.1851; Duquesne – 2.12.1853; Tourville – 31.10.1853; Prince Jerome – 2.12.1853; Austerlitz – 15.09.1852; Eylau – 15.05.1856; Alexandre – 27.03.1857; Castiglione – 4.07.1860; Massena – 15.03.1860; Ulm – 13.05.1854; Turenne – 15.04.1854. Dwa ostatnie istotnie budowano jako żaglowce typu Polypheme (podobnie zresztą jak Eylau i Austerlitz), ale zwodowano jako śrubowce w grupie nazywanej typem Duguay-Trouin.
Krzysztof Gerlach

Krzysztof Gerlach · Post autor: **Krzysztof Gerlach** » 2006-10-25, 18:47

Caribou – liniowiec 52-działowy zbudowany w Quebeku przez Levasseura ze złego drewna. Zaczęty w lutym 1742, zwodowany 13.05.1744. Tonaż 750 lub 850 ton, 41,9 x 11,4 x 5,6 m, załoga 300 ludzi. Uzbrojenie: 22 x 18-f, 24 x 8-f, 6 x 4-f. Zdołał tylko przepłynąć do Brestu. W 1746 obcięto go do fregaty, a już w 1749 zmieniono w hulk-magazyn w Breście, w 1757 skreślono z listy floty, a w 1760 czy 1761 rozebrano.
Saint Laurent – liniowiec 62-działowy typu Saint Laurent, zaczęty we wrześniu 1746, zwodowany 13.06.1748, zbudowany w Quebeku przez Levasseura. 1000 ton, 47,1 x 12,8 x 6,4 m, 430 ludzi. Uzbrojenie: 24 x 24-f, 26 x 12-f, 12 x 6-f. Zbudowany ze złego drewna. Przepłynął z Quebeku do Brestu, w 1750 przepłynął z eskadrą do Tulonu i praktycznie przestał się nadawać do użytku. Od 1753 hulk w Tulonie, do 1754 tamże rozebrany.
Orignal (nie w tym miejscu „i”, co u Pana) – okręt typu Saint Laurent, tak samo źle zbudowany (albo gorzej), zaczęty w październiku 1748, zwodowany 2.09.1750 i to już koniec jego historii, bo przełamał się na dwie części podczas wodowania.
Algonkin (Algonquin) - liniowiec 72-działowy zbudowany w Quebeku przez Levasseura ze złego i świeżo ściętego drewna. Zaczęty w październiku 1750, zwodowany 3.07.1753. Tonaż 1400 lub 1500 ton, 52 x 14,3 x 7,1 m. Uzbrojenie: 28 x 36-f, 30 x 18-f, 14 x 8-f. Bardzo mało pływał. W 1753 dotarł do Brestu. Uznano tam, że ma za małe furty i zbyt blisko rozstawione. Już w 1757 zmieniono go w hulk w Breście. Rozebrany w 1815.
Levasseur zbudował jeszcze w Quebeku fregaty Abenaquise, Castor, Marie-Anne, Martre, Quebec, fluitę Canada oraz korwetę Carcajou. Wszystkie miały równie krótkie żywoty, na ogół z podobnych przyczyn.
Francuzi (a ściśle biorąc Kanadyjczycy francuskiego pochodzenia) twierdzą, że Rene-Nicolas Levasseur (1707?-1784) był już doświadczonym szkutnikiem w Rochefort, kiedy król wysłał go w 1742 do Quebeku by pokierował pracami nad budową w tamtejszej stoczni okrętów nadających się dla marynarki królewskiej. Pełnił tę funkcję do 1751. Nie udało mi się co prawda znaleźć żadnych liniowców czy fregat, które by zbudował wcześniej we Francji, ale – po pierwsze nie znam konstruktorów wszystkich okrętów, a po drugie niewątpliwie nazwisko Levasseur było znane w kręgach francuskich budowniczych okrętów – Rene Levassuer (1667-1727, może ojciec?) zaprojektował aż cztery z pierwszych 74-działowców.
Krzysztof Gerlach

Janusz Kluska · Post autor: **Janusz Kluska** » 2006-10-25, 19:56

Panie Krzysztofie poproszę o podanie okrętów typu Duguay-Trouin wraz z datami wodowań. Mam też pytanie odnośnie nazwy typu Polypheme, skąd pochodzi bo znam tylko jeden okręt Polypheme z 1812 zb. Amsterdam, ale tylko 74 działowy, a tu chodzi o okręty 90 działowe i ile ich było. Janusz.

Krzysztof Gerlach · Post autor: **Krzysztof Gerlach** » 2006-10-25, 20:41

Typ Duguay-Trouin, czyli śrubowe liniowce 90-działowe: Duguay-Trouin (21.03.1854 lub 29.03.1854 jeszcze jako żaglowiec, przebudowany 1856-57), Fleurus (2.12.1853), Navarin (26.07.1854), Tage (15.04.1847 lub 15.08.1847 jeszcze jako żaglowiec, przebudowany w 1857-58), Ulm (13.05.1854), Wagram (12.06.1854), Turenne (15.04.1854). Wszystkie powstały przez przekonstruowanie 100-działowych żaglowców dwupokładowych typu Polypheme.
Nazwa typu Polypheme jest istotnie dość myląca. Tak miał się pierwotnie nazywać okręt zwodowany ostatecznie jako Tage. Jednak pozostałe zaczęto budować wg projektu, na którym widniała jeszcze nazwa Polypheme i stąd typ, w którym de facto – jeśli liczyć nazwy jednostek od chwili wodowania – nie było żadnego Polypheme.
W sumie położono stępki pod 15 liniowców typu Polypheme, zwodowano (jeszcze jako żaglowe lub dopiero po przebudowie na śrubowce) 13 z nich.
Krzysztof Gerlach

Janusz Kluska · Post autor: **Janusz Kluska** » 2006-10-25, 21:29

Panie Krzysztofie poproszę o podanie brakujących w tym zestawie okrętów typu Polypheme/Duguay-Trouin: Duguay-Trouin,Fleurus,Henry IV,Hercule,Jemmapes,Navarin,Tage,Turenne,Ulm,Wagram. Patrząc na wymiary skłaniałbym się do okrętów typu Bayard, ale już wypornośc to raczej nie. Janusz.

Forum Okrętów Wojennych

Francuskie okręty spod żagla i pary (1)

martingana i inne

rysunek

martingana

liniowce francuskie

francuskie liniowce

francuskie okręty

francuskie liniowce