Forum Okrętów Wojennych

W okresie II. Rzeczpospolitej marynarka wojenna miała w Zatoce Puckiej trzy poligony: artyleryjski, torpedowy i minowy. Położenie tego pierwszego zostało określone rozkazem Dowódcy Floty z 1925 roku. Nieznacznie przesuwano teren poligonu artyleryjskiego w 1929 i 1930 roku. Poligon torpedowy powstał w październiku 1931 roku, zaś minowy w grudniu 1932 r. (zmieniono jego obszar w 1936 roku) Na rysunku przedstawiłem granice tych poligonów pod koniec 1936 roku (ten najmniejszy to poligon minowy, największy - artyleryjski).

Na rysunku zaznaczyłem położenie trzech charakterystycznych boi: boji wejściowej Depka, boji Jastarnia West i boji artyleryjskiej.
JB

Dowódca Floty, w tajnym rozkazie L.dz. 1075/Tj.Br.Podw. z 4 sierpnia 1934 roku, zatwierdził Instrukcję używania poligonu torpedowego jednocześnie unieważniając dotychczasową z 17 września 1932 roku.
• Poligon torpedowy wraz z jego obsługą i taborem pływającym podlegał Szefowi Służby Broni Podwodnej Komendy Portu Wojennego Gdynia. Jeden z podległych jemu oficerów był wyznaczony jako "Kierownik strzelań poligonowych" (K.S.P.). KSP podlegał "Kierownik poligonu" (K.P.) wraz z oddziałem poligonowym (obsługującym m.in. łodzie obserwacyjne poligonowe "Pol. 1." -- "Pol. 4.") oraz motorówkami Broni Podwodnej i stacją poligonową (Oksywie).
• Dla strzelań poligonowych była przydzielona jednostka (np. holownik), posiadająca urządzenie dla podnoszenia i przewozu torped oraz oddział nurków.
• KSP powiadamiał o mającym się odbyć strzelaniu na poligonie torpedowym, przez Centralę Sygnałową Dowództwa Floty, Szefa Służby Uzbrojenia Komendy Portu Wojennego, Naczelnika Straży Granicznej, Urząd Rybacki w/m i Prezesa Związku Rybackiego w Mechelinkach.
• Na poligonie były boje świetlne "Pol 1" i "Pol 2" (w odległości 9000 m), ograniczające poligon torpedowy, beczki do cumowania łodzi poligonowych i wiechy dla strzelań łodzi podwodnych.
Na rysunkach pokazany jest poligon z położeniem boji świetlnych, beczek i wiech (4040 m) oraz zaznaczona (na tle planu poligonu torpedowego z 1932 r.) oś poligonu i hipotetyczne miejsca boji "Pol 1" i "Pol 2".

JB

Schemat strzelania artyleryjskiego O.R.P. Krakowiak z początku lat 30. XX. wieku. Na mapce widać zarys obszaru poligonu artyleryjskiego.

JB

W rozkazie dziennym z 22 marca 1932 roku Dowódca Floty podał typy tarcz artyleryjskich używanych w Flocie. Były to:
a) Tarcza składana -- Nr. 1, która stanowiła część wyposażenia artyleryjskiego każdego okrętu posiadającego działa,
b) Tarcza prostokątna -- Nr. 2, która służyła wyłącznie do strzelań artyleryjskich Nr. 3 okrętu artyleryjskiego (O.R.P. Mazur),
c) Tarcza tratwowa holowana -- Nr. 3, służąca do strzelań artyleryjskich Nr. 4 i 4 bis, Nr. 5 i 5 bis oraz Nr. 6 całej Floty,
d) Tarcza tratwowa podwójna -- Nr. 4, służąca wyłącznie do strzelań artyleryjskich kontrtorpedowców.
Lina holownicza (długość ok. 1000 m) składała się z 7 odcinków po 143 m (średnica liny 16 mm), w przypadku strzelań pociskami z piaskiem używano trzech odcinków (ok. 430 m).
JB

Różne typy strzelań nosiły odpowiednie oznaczenia, np. Nr. 4 bis to strzelanie nocne z luf ćwiczebnych (20 mm lub 37 mm (Wicher)), gdy okręt i cel były w ruchu. Strzelania Nr. 5 (i 5 bis) to dzienne (i nocne) strzelania, gdy okręt i cel poruszały się, a Nr. 9 to strzelanie z ckm do celu holowanego przez samolot.
JB

Z innej beczki .
Poligon w Rembertowie miał.....nie pamiętam ile hektarów - ale w każdym razie miał tyle lasu w sobie , że podległaby pod jakieś Leśnictwo ( czyli wojsko by musiało płacić podatek i wpuszczać osoby cywilne ( leśników ) - aby tego uniknąć zaniżono powierzchnię lasów do 500 hektarów - dzięki czemu ominięto wszystkie cywilne przepisy .

I kto mówi , że wtedy nie kombinowano .

I rzut z góry stacji torpedowej Oksywie:

JB

W czasie tych strzelan poligonowych musiano mieć duże "ubytki"w sprzęcie.W jakimś Dzienniku Zarządzen ( chyba z roku1932) znalazłem zarządzenie o ustanowieniu nagrody za znalezienie torped(y) . Znalezne dla ludności cywilnej wynosiło 150 zł (zic!!) od sztuki .
Slaw

Slaw pisze:W czasie tych strzelan poligonowych musiano mieć duże "ubytki"w sprzęcie.W jakimś Dzienniku Zarządzen ( chyba z roku1932) znalazłem zarządzenie o ustanowieniu nagrody za znalezienie torped(y) . Znalezne dla ludności cywilnej wynosiło 150 zł (zic!!) od sztuki.

Komendant PW Gdynia powołał, 25 listopada 1938 r., komisję której celem było przeprowadzenie dochodzenia administracyjnego w sprawie zatonięcia (wzg. awarii) torped Nr. 2D (typu 23-D; D -- distance), 56V (typu 24-V; V -- vitesse) i Nr. 121 (typu A; 450 mm). Rozkazem Kierownika Zakładu Broni Podwodnej PW Gdynia z 4.02.1939 r. umorzono te straty.
Koszt torpedy to, w zależności od typu, 30-60 tysięcy złotych.
JB

W powojennej marynarce poligon torpedowy podlegał Zakładowi Broni Podwodnej MW (etat 35/98 o stanie osobowym 46 wojskowych). W punkcie 5. etatu tej jednostki (rozkaz org. MON Nr. 083 z 29.04.1949 r.) był Poligon Torpedowy składający się z:
a) Kierownictwa (kierownik poligonu - por. mar. i pomocnik kierownika poligonu - st. bosman),
b) Kutra Poligonowego - dużego (7 osób załogi),
c) Kutra Poligonowego - średniego (5 osób załogi),
d) Motorówki Poligonowej (4 osoby załogi).
Jednostkami pływającymi były:
-- (od 1948 r.) kuter poligonowy Nr. 1 (ex GD-4), późniejszy Miner, a następnie Wartka, T-15, MT-7 i M-11;
-- (od 1949 r.) kuter poligonowy Torpedysta (ex Lucyna), późniejsze oznaczenia to TU-1 i K-1;
-- (od 1950 r.) kuter poligonowy Miner, późniejsze oznaczenia to TU-2 i K-2.
JB

JB pisze:...Jednostkami pływającymi były: ...
-- (od 1949 r.) kuter poligonowy Torpedysta (ex Lucyna), późniejsze oznaczenia to TU-1 i K-1;...

W spisie jednostek Gdańskiego Urzędu Morskiego z grudnia 1948 roku widnieje drewniana motorówka Lucyna, stacjonująca w Gdyni, o danych: zbudowana w 1935 roku, silnik o mocy 250 KM, wymiary - 21,7x3,68x1,6 m.
To późniejszy kuter poligonowy duży MW Torpedysta wcielony 11 maja 1949 roku, po przejęciu z GUM 22.04.1949 r. Robert Rochowicz (artykuł w MSiO) podaje następującą charakterystykę tego okrętu: zbudowany w Bremie w 1935 roku, wyporność - 30 t, wymiary 21,5x4,0x1,6 m, zasięg - 660 Mm, załoga - 6-7 ludzi.
Przeglądając monografię Grönera znalazłem jednostki które mogłyby być później Torpedystą. W roku 1935 w Bremie (Vegesack) w stoczni Fr. Lürssena budowano małe poławiacze torped typu V. Te z 1935 r. nosiły nazwy LS-1 i LS-2 (1. wersja; numery stoczniowe 12495, 12500) oraz Siegfried, Toni i Ulrich, (2. wersja; numery 12545, 12550, 12555). Niestety Gröner nie podaje ich losów (oprócz LS 2) w czasie wojny, początkowo służyły w stoczni Kriegsmarine w Wilhelmshaven. Dane tych jednostek: wyporność - 23/27 t, wymiary - 21,4x3,7x1,18/1,28 m, wysokość burty - 1,93 m, silnik Diesla M.W.M. o mocy 250 KM, prędkość - 14,6 w, załoga - 5 ludzi.
JB

I rysunki tych jednostek (z książki Grönera):

Może któryś z niemieckich Kolegów ma zdjęcie takiej jednostki?
JB