Strona 1 z 1

Polskie pilotówki 1945-1951

: 2010-12-02, 22:13
autor: JB
Pilotówki polskie 1945-1951

Chodzi mi o kutry i motorówki pilotowe, które nosiły oznaczenie Pilot-numer.
W materiałach archiwalnych zachowało się sporo informacji o tych jednostkach, ale są pewne luki. Może któryś z Kolegów pomoże mi je uzupełnić? Szukam tych informacji, bo przygotowuję artykuł o jednostkach zakupionych z demobilu amerykańskiego i brytyjskiego, a staram się ustalić dalsze losy tych jednostek. A wśród pilotówek było co najmniej 12 takich obiektów pływających.

Pod koniec 1948 roku w Gdyni (przydzielone numery od 1 do 20; w latach 1945-1947 używano w oznaczeniach cyfr rzymskich) były:
1. Pilot-1 (bud. 1922; ex Pilot I)
2. Pilot-4 (ex Pilot IV, ex Korsarz – MW, ex niem. L 5, ex Pilot V)
3. Pilot-6 (bud. 1939; ex Pilot VI, ex niem. ?, ex Pilot VI)
4. Pilot-7 (bud. 1945; ex Pilot VII, ex szwedzki kuter Pilot 514)
5. Pilot-8 (ex Pilot VIII, ex MTL-554 z demobilu USA)
6. Pilot-9 (ex Pilot IX, ex MTL-742 z demobilu USA)
7. Pilot-10 (ex Pilot X, ex MTL-748 z demobilu USA)
W budowie w Holandii były kutry, którym przydzielono oznaczenia Pilot-18 i Pilot-19.
Brakujące jednostki (Pilot-2, Pilot-3 zostały przekazane na zachodnie wybrzeże 3 marca i 14 lutego 1948 roku. Dawny Pilot IV – proponowana nazwa Pilot-5 – po rewindykacji z Niemiec skierowany został bezpośrednio do Szczecina, gdzie został doholowany 23 maja 1947 r.).

W Gdańsku (numery 21-30) pływały:
1. Pilot-21 (bud. 1928; dawny kuter pilotowy Rady Portu i Dróg Wodnych w Gdańsku; ex Pilot XXI, ex gd. Pilot I, ex gd. Pilot)
2. Pilot-22 (bud. 1929; ex Pilot XXII, ex Wacuś – MW, ex Saper Wacuś, ex niem. L 1, ex Pilot I, ex Pilot)
3. Pilot-23 (ex Pilot XXIII, ex Bałtyk)
4. Pilot-24 (ex niem. Elfriede II)
5. Pilot-25 (ex MTL-411 z demobilu USA)
6. Pilot-26 (bud. 1948 Ustka, t. KU-128)
7. Pilot-27 (bud. 1948 Ustka, t. KU-128)
W budowie w Holandii były kutry, którym przydzielono oznaczenia Pilot-28 i Pilot-29.

Szczeciński Urząd Morski dysponował następującymi jednostkami (numery 31 wzwyż):
1. Pilot-31 (stacjonował w Ustce; bud. 1947)
2. Pilot-32 (Szczecin; ex LCPL-1051 z demobilu USA)
3. Pilot-33 (Kołobrzeg; ex MT-? z demobilu USA)
4. Pilot-34 (Ustka; ex MT-? z demobilu USA)
5. Pilot-35 (Szczecin; ex MT-? z demobilu USA)
6. Pilot-36 (Świnoujście; bud. 1947)
7. Pilot-37 (w remoncie, przeznaczony dla Świnoujścia; bud. 1935; ex Pilot-5, ex. bryt. RN 744, ex niem, L 4, ex Pilot IV)
8. Pilot-38 (Darłowo; ex Pilot-2, ex Pilot II)
9. Pilot-39 (Kołobrzeg; bud. 1935 - Szwecja; ex Pilot-3, ex Pilot III)
10. Pilot-43 (Ustka; ex MTL-1062 z demobilu USA)
11. Pilot-44 (Darłowo; ex MTL-1009 z demobilu USA)
W budowie – w stoczni w Holandii – były kutry, którym przydzielono oznaczenia Pilot-40, Pilot-41 i Pilot-42. Motorówki holownicze z demobilu, typu MT, które zostały skierowane do Urzędu Morskiego w Szczecinie nosiły numery: MT-96, MT-107, MT-108 oraz MT-115.

Pilot-9 i Pilot-10 zostały na pewien czas (od 15 kwietnia i 20 maja 1948 roku do końca 1949 roku) użyczone firmie Hojgaard&Schultz.

1 stycznia 1949 roku w Gdyni używano 7 jednostek pilotowych, a w Gdąńsku - 6. W tym ostatnim porcie wycofano ze służby pilotowej kutry Pilot-23 (został motorówką Lila) i Pilot-24 (Kasia). Wprowadzono zaś do służby MTL-637 jako Pilot-24.

W spisie – sporządzonym na użytek MW na wiosnę 1950 roku (resorty Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego szykowały się do przejęcia cywilnych jednostek pływających z taboru portowego) – figurują prawie wszystkie wymienione powyżej pilotówki, choć są niewielkie zmiany. Wśród jednostek Zarządu Portu Gdańsk-Gdynia (wyodrębił się 1 I 1950 r. z GUM) nie było już Pilota-1, Pilota-23, Pilota-24 oraz Pilota-27. Dwie ostatnie pilotówki przejął Gdański Urząd Morski (Pilot-24 służył w Elblągu jako jednostka ratownicza; 4 kwietnia dyrektor GUM, Waldemar Wallas, prosił Departament Morski Ministerstwa Żeglugi o zmianę nazw tych jednostek, propozycja - Ewa I i Alina - nie została jednak zaakceptowana).

Kutrom pilotowym na zachodnim wybrzeżu zmieniono oznaczenia na Pilot z numerem od 50 wzwyż, motorówki pilotowe zachowały swoje dawne nazwy. W spisie figurują:
1. Pilot-31 (własność SUM, stacjonował w Ustce)
2. Pilot-32 (Zarząd Portu Szczecin)
3. Pilot-34 (SUM; Ustka, ex MT-?)
4. Pilot-38 (SUM; Darłowo)
5. Pilot-50 (bud. 1949 Holandia; Darłowo; ex Pilot-40)
6. Pilot-51 (bud. 1949 Holandia; ZPSzcz; ex Pilot-41)
7. Pilot-52 (bud. 1949 Holandia; ZPSzcz; ex Pilot-42)
8. Pilot-53 (Kołobrzeg; ex Pilot-39)
9. Pilot-54 (Darłowo; ex Pilot-44)
10. Pilot-56 (Ustka; ex Pilot-43)
11. Pilot-57 (Ustka; ex Pilot-36)
12. Pilot-58 (Kołobrzeg; ex Pilot-37)
13. Pilot-59 (ZPSzcz; ex MTL-?394)
Widać, że brakuje dwóch motorówek holowniczych typu MT: Pilota-33 z Kołobrzegu i Pilota-35 ze Szczecina, być może któryś został przemianowany na Pilot-55 (może Pilot-35, bo o Pilocie-33 pisze Grzegorz Goryński w Przeglądzie Morskim [Nr7/8 z 1997 r.], że był wśród jednostek pływających, które zostały w 1950 roku zaoferowane WOP do służby na środkowym wybrzeżu).

W 1951 roku wśród jednostek ZPGG nie ma już holowników MTL (Pilot-8, Pilot-9, Pilot-10 i Pilot-25), być może przejął je WOP, Pilota-26 (przejęty przez WOP w lipcu 1950 r.) oraz dawnego Pilota-23. Pojawiły się natomiast, zbudowane w Szwecji, Pilot-3 (jednostka hydrograficzna GUM, ta instytucja proponowała dla niej nazwę Pegas, która nie została zaakceptowana, potem nazwana Stenia) i nowy Pilot-23.

Wśród jednostek na środkowym wybrzeżu brakuje Pilota-32 (ex LCPL), który prawdopodobnie przejęła Szczecińska Brygada OP (dawniej 12 BWOP) oraz Pilota-34 (ex MT), pojawiły się natomiast jednostki zbudowane w Szwecji: Pilot-60 (późniejsza Marylka) i Pilot-61.

Proszę o ewentualne uzupełnienia, sprostowania i uwagi.

JB

: 2010-12-03, 01:26
autor: AvM
5. Pilot-8 (ex Pilot VIII, ex MTL-554 z demobilu USA)
http://www.tugspotters.com/tugs/us army mtl 554.htm
???

MTL = Motor Towboat (Large, over 26')

: 2010-12-03, 06:31
autor: JB
http://www.tugspotters.com/tugs/us%20ar ... %20554.htm
Dziekuję z zdjęcie :lol:
Do Polski na pewno trafiła jednostka MTL-554 (tak jest zapisane we wszystkich dokumentach).
Ja tam widzę na burcie numer MTL-564 lub -584.
JB

: 2010-12-05, 18:23
autor: JB
Lata 1945-47
W spisie jednostek Głównego Urzędu Morskiego w okresie 1-31 października 1945 roku widnieją 3 jednostki pilotowe. W Gdyni pływały Pilot I i Pilot II (był także kuter motorowy Nr 514, późniejszy Pilot 7), w Gdańsku prowadzono remont kapitalny Pilota XXI.
1 stycznia 1947 roku w Gdyni były: Pilot I, Pilot II, Pilot III, Pilot IV i Pilot VI, w Gdańsku - Pilot XXI i Pilot XXII (w okresie IV-VIII 1946 r. jako Wacuś w MW).
W Trelleborgu zimował przedwojenny kuter pilotowy Pilot IV, któremu zapewne przydzielono oznaczenie Pilot V. Pilot IV został odnaleziony w Niemczech w lutym 1946 roku, 10 listopada t.r. wyruszył z Kiloni, ale wylądował w Trelleborgu. Do Szczecina ze Szwecji (Ystad) wrócił dopiero w maju 1947 r. Pod koniec 1947 roku w Gdańsku były 4 pilotówki (doszły Pilot XXIII i Pilot XXIV), w Gdyni - 6 (kuter Nr. 514 otrzymał oznaczenie Pilot VII).
JB