Kutry rybackie typu B-368 (Mayerform 17m)
: 2011-06-30, 09:29
Moderatorzy zapracowani i nie kwapią się aby wydzielić posty o tych kutrach... wiec wziąłem sprawy w swoje ręce...
AvM pisze:Budownictwo Okrętowe 6/83
str 310-1
Rozwój polskiego przemyslu okrętowego (21)
V. Budowa bałtyckich statków rybackich
Lata 1945-1975
C. Produkcja kutrów rybackich w warsztatach szkutniczych
Produkcja Stoczni Rybackiej w Gdyni
1950 B-368 (KS-17) 1 wyposażenie, kadłuby stalowe ze Stoczni Północnej
1951 B-368 (KS-17) 10 wyposażenie, kadłuby stalowe ze Stoczni Północnej
AvM pisze:Stocznia Północna zbudowała
wyg typu B-368 R
kuter Bóbr (Gdy-19)
wyg typu B-368 /II
S-156/1 MIODYŃSKI
S-162/2 do S-168/8 dla Arki
wyg typu B-368 /III
S-125/1 do S132/8 dla Arki (Arka 105,??,??,102,103,104,110,112)
S133/9 do S-145/21
S-157/22 do S-160/25 dla Arki
S-162/26 dla Arki
JB pisze: Na przykładzie typu B-368 pokażę (korzystając z dokumentów archiwalnych) jak nieuporządkowane są informacje o tych kutrach. Miciński i Kolicki podają nazwy 41 kutrów tego typu. W Stoczni Gdańskiej zbudowano 13 kutrów (w tym 3 typu B-368/N6), wynika więc że w Stoczni Północnej zbudowano 28 jednostek tego typu (z tego 11 kadłubów zostało wyposażonych w Stoczni Rybackiej w Gdyni). AvM cytuje artykuł z którego wynika, że w Stoczni Pónocnej zbudowano 1+26+8 = 35 kutrów tego typu, mamy więc różnicę 7 jednostek.
40 kutrów trafiło do PPiUR ARKA, gdzie nazwano je: ARKA 1 -- 10, ARKA 40, ARKA 101 -- 129, jeden początkowo został przekazany prywatnej spółce, którą tworzyli Zygmunt Medyński (a nie Miodyński), Hieronim Zaremba i inni (otrzymał oznakę rybacką Gda 19). Kuter ten, przebudowany wkrótce według projektu B-368R, trafił do Polskiego Ratownictwa Okrętowego, gdzie służył pod nazwą BÓBR.
Według mnie nie zbudowano (albo nie ukończono) kutrów projektu B-368/II o numerach od 3 do 8 (## stoczniowe S-163 -- 168), nie ma ich w spisach kutrów z 1951 i 1956 roku.
JB pisze:Towarzystwo dla Połowów Morskich i Handlu Zagranicznego „Arka” sp. z o. o. (powstało 25 czerwca 1946 roku) zamówiło – we wrześniu 1946 r. – w stoczni Nr 1 (Stocznia Gdańska) 10 stalowych kutrów, które były określane w dokumentach jako typ Meyerform 17 m (później typ B-368).
Budowa trwała stosunkowo długo, pierwsza jednostka została ukończona w grudniu 1947 roku (zarejestrowano ją w MUR Gdynia 2 lutego 1948 r.). Nazwana została ARKA 1, przy rejestracji otrzymała oznakę rybacką Gdy 60, pozostałe zostały nazwane ARKA 2 – ARKA 10. Sześć kutrów zostało wyposażonych w radiostacje, napędzane były silnikami firmy Vølund (6 sztuk) lub Skandia (4). Poniżej dane jednego z kutrów:
Oznaka rybacka: GDY 19
Nazwa: ARKA 2
Budowa: 1948 r., Stocznia Gdańska
Numer karty rejestracyjnej: 13
Wejście do eksploatacji: 23 kwietnia 1948 r.
Długość – 17,38 m, długość na linii wodnej – 15,00 m, szerokość całkowita – 5,00 m, szerokość na linii wodnej – 4,86 m, zanurzenie – 1,85 m (minimalne), 2,2 m (maksymalne), wysokość boczna – 2,30 m
Napęd: silnik Vølund o mocy 90/110 KM
Prędkość: 8,5 w
Pojemność: 36,06 BRT, 11,15 NRT
Nośność: 10 t
Radiostacja (sygnał wywoławczy – SOCG)
Uwagi: Wymiana silnika w grudniu 1949 r.
Kutry były udane, w spisach Polskiego Rejestru Statków z 1997 roku (akurat ten rocznik mam pod ręką) można jeszcze znaleźć (po 50 latach!) jednostki o numerach budowy S-2 (dawna ARKA 2), S-3 (d. ARKA 1), S-6 (d. ARKA 5) i S-9 (d. ARKA .
Stocznia Gdańska zbudowała jeszcze trzy jednostki (wersja B-368/N6), które otrzymały nazwy: ARKA 40, ARKA 108 i ARKA 109, pierwszy otrzymał silnik Kromhaut, dwa następne silniki June-Munktell. W 1997 w spisach PRS można znaleźć kutry o numerach budowy S-16 (d. ARKA 40) i S-17 (d. ARKA 109).
W dokumentach z lat 50. (karty rejestracyjne kutrów „Arki”) jako miejsce budowy tych kutrów podano Stocznię Rybacką w Gdyni, być może instalowano tam silniki i wyposażenie.
Oznaka rybacka: Gdy 153
Nazwa: ARKA 108
Budowa: 1950 r., Stocznia Rybacka Gdynia
Numer karty rejestracyjnej: 1907
Długość – 17,38 m, długość na linii wodnej – 15,00 m, szerokość całkowita – 5,00 m, szerokość na linii wodnej – 4,86 m, zanurzenie – 1,85 m (minimalne), 2,2 m (maksymalne), wysokość boczna – 2,30 m
Napęd: silnik żarowo-palny June-Munktell firmy Bolinder-Munktell o mocy 100 KM
Prędkość: 8,5 w
Pojemność: 11,15 NRT
Nośność: 10 t
Następnie budowę kutrów tego typu przejęła Stocznia Północna w Gdańsku, która zbudowała wersję B-368/III w liczbie 26 sztuk. Numery budowy podał AvM, pierwsza seria miała numery od S-125/1 do S-146/21. Jednostki o numerach budowy S-125 -- S-134 zostały całkowicie wybudowane w Stoczni Północnej (nazwano je odpowiednio: ARKA 105, 106, 101-104, 110, 112, 111, 107), 9 spośród nich otrzymało silniki Vølund, jeden – Callesen.
W 1997 roku w rejestrach można znaleźć jeszcze kutry o numerach budowy: S-128 (d. ARKA 102), S-130 (d. ARKA 104) i S-131 (d. ARKA 110).
Oznaka rybacka: Dar 46
Nazwa: ARKA 107
Budowa: 1950 r., Stocznia Rybacka Gdynia
Numer karty rejestracyjnej: 229 (MUR Darłowo)
Wejście do eksploatacji: 28 kwietnia 1950 r.
Długość – 17,38 m, długość rejestrowa – 16,01 m, szerokość całkowita – 5,03 m, zanurzenie – 2,2 m (maksymalne), wysokość boczna – 2,22 m
Napęd: silnik semi-diesel Vølund o mocy 110 KM
Prędkość: 8,5 w
Pojemność: 36,06 BRT, 11,15 NRT
Nośność: 12 t
Pozostałych jedenaście jednostek, po wybudowaniu kadłubów w Gdańsku, przekazano do Stoczni Rybackiej w Gdyni, gdzie wstawiono silniki i zainstalowano wyposażenie. 7 kutrów otrzymało silniki Kromhaut, a 4 – Vølund. Otrzymały nowe numery budowy od B-368/5 do B-368/15. Numeracja sugeruje, że w Gdyni kończono budowę nie 11 kutrów, a 15 (patrz uwaga powyżej). 11 Kutrów ukończonych w Gdyni otrzymało nazwy ARKA 119 – ARKA 129. W roku 1997 w spisach PRS widnieją jeszcze kutry o numerach budowy:
B-368/8 [S-136/12] – Gdy 9 ex ARKA 121 - Gdy 154;
B-368/10 [S-142/18] – Łeb 65 ex ARKA 124 - Gdy 59;
B-368/11 [S-135/11] – Hel 95 ex ARKA 125 - Gdy 53;
B-368/12 [S-141/17] – Hel 98 ex ARKA 126 - Gdy 62;
B-368/13 [S-139/15] - Jas 51 ex ARKA 123 - Gdy 58;
B-368/14 [S-138/14] – Ust 110 ex ARKA 128 - Gdy 48.
Jak dotychczas wszystko zgadza się ze spisem podanym przez AvM. Sprzeczności między dokumentami pojawiają się dla jednostek drugiej serii wersji B-368/III. Było ich 5, numery budowy (wg AvM): S-157/22, S-158/23, S-159/24, S-160/25 i S-162/26. Otrzymały one następujące nazwy i oznaki rybackie (w nawiasach kwadratowych numery budowy przyporządkowane na podstawie rejestrów PRS):
ARKA 113 – Gdy 162 [S-159];
ARKA 114 – Gdy 16 [S-160];
ARKA 115 – Gdy 28 [S-161];
ARKA 116 – Gdy 34 [S-162];
ARKA 117 – Gdy 57 [S-162];
Pojawia się numer (S-161), którego nie ma w wykazie AvM, za to 2 razy występuje S-162 (ale nie ma S-157 i S-158). Proszę zauważyć, że w spisie AvM także pojawia się dwa razy numer budowy S-162, za drugim razem dla kutra wersji B-368/II (S-162/2).
Według AvM zbudowano w Stoczni Północnej dodatkowo 8 kutrów wersji B-368/II o numerach budowy: S-156/1 (dla użytkownika prywatnego o nazwisku Miodyński) oraz dla PPiUR „Arka”: od S-162/2 do S-168/8.
W dokumentach, które widziałem, znalazłem tylko dwie oznaki rybackie: Gda 19 (użytkownik Zygmunt Medyński i spółka) i ARKA 118 – Gdy 22 (w dokumencie z 1951 r. podana jest, jako miejsce budowy, Stocznia Rybacka w Gdyni). Może to kutry o numerach budowy S-156/1 i S-162/2, ale niekoniecznie.
Miciński i Kolicki twierdzą, że Gda 19 został przejęty przez PRO i przerobiony na pomocniczy kuter nurkowy BÓBR (u AvM występuje jako wersja B-368R, bez numeru budowy).
Według mnie pozostałe jednostki, o numerach budowy: S-163—S-168, albo nie zostały ukończone, albo zostały sprzedane zagranicę, albo przekazane do ukończenia do Stoczni Szczecińskiej, która rozpoczęła budowę kutrów tego typu pod oznaczeniem KS-17.
Z dokumentów z roku 1951 wynika, że pływało 41 kutrów tego typu, taka samą liczbę podaje też tajny spis polskich jednostek pływających z 1956 roku oraz opracowanie Micińskiego i Kolickiego.
JB pisze:W wykazach kutrów, sporządzanych przez Morskie Urzędy Rybackie dla władz zwierzchnich, kutry typu Mayerform 17 m/B-368 pojawiają się po raz pierwszy w czerwcu 1948 roku. Wykazywanych jest 5 jednostek, które w PPK „Arka” nazwano ARKA 1 – ARKA 5 (Gdy 60, Gdy 19, Gdy 31, Gdy 32, Gdy 33).
W listopadzie w podobnym spisie widnieją te jednostki, jak również Gda 19, kuter należący do Zygmunta Medyńskiego, Hieronima Zaremby i innych. Ponieważ w tym czasie w wykazie znajdują się także kutry typu MIR-20A ze Stoczni Północnej (numery stoczniowe od S-1 do S-7) to wydaje się, że Gda 19 (późniejszy BÓBR) musiał mieć numer stoczniowy znacznie niższy niż S-156 (pewnie S-kilkanaście).
W spisie z lipca 1950 roku, sporządzonym na użytek wojska, można znaleźć 13 kutrów typu B-368. Są to kutry „Arki”: ARKA 1 – ARKA 10, ARKA 103 (Ust 50), ARKA 107 (Dar 46) oraz prywatny (użytkownik Medyński) - Gda 19.
W wykazie z listopada 1951 roku w przedsiębiorstwach państwowych „Arka” i „Barka” jest już 40 kutrów tego typu: ARKA 1-10, ARKA 102, ARKA 104-106, ARKA 108-113, ARKA 115-129 oraz kutry "Barki": Dar 30 (ex ARKA 40), Dar 46 (ex ARKA 107), Ust 45 (ex ARKA 114), Ust 46 (ex ARKA 101) i Ust 50 (ex ARKA 103).
W spisie polskich jednostek pływających z 1956 roku występują te same kutry („Arka” – 15 jednostek, „Barka” z Kołobrzegu – 5, „Korab” z Ustki – 10, „Kuter” z Darłowa – 4 i „Szkuner” z Władysławowa – 6) oraz BÓBR (PRO).
W książce Micińskiego i Kolickiego też występuje 41 jednostek tego typu, oprócz BOBRA z PRO kutry rybackie przedsiębiorstw: „Barka” (6), „Korab” (9), „Kuter” (4), „Szkuner” (11) i „Koga” z Helu (10).
Kutry projektu B-368 okazały się wyjątkowo „długowieczne”, w najnowszym rejestrze statków PRS (z roku 2010: http://www.prs.pl/pages/rules/Rejestry/rm_prs_2010.pdf) można znaleźć jeszcze 6 kutrów tego typu (są eksploatowane po 60 latach od ich budowy): HEL-95 (B-368/11), HEL-98 (B-368/12/51), ŁEB-8 (dawny Gdy 60 - ARKA 1; B-368/S-3), ŁEB-65 (B-368/10), WŁA-18 (B-368/S-9) i ZAG-17 (B-368/S-161). A w poprzednim wydaniu (http://www.prs.pl/pages/rules/Rejestry/ ... R-2009.pdf) jest ich jeszcze dodatkowo 6: DZI-47 (Storem4B/S-128), GDY-9 (B-368/8), JAS-51 (B-368 1/13), ŁEB-70 (S-160), ŚWI-16 (B-368/S-17) i WŁA-61 (B-368/16/N6).
Faktycznie Meyerform 17 jest bardzo interesującym kutrem, tym bardziej, że jeszcze można je jeszcze spotkać na wodzie... A co konkretnie napisano o nich w owym raporcie z VI.1950 r.?JB pisze:Nowe informacje z przedwczorajszego pobytu w archiwum:
W dokumencie są też informacje o sytuacji (z czerwca 1950 r.) budowy kutrów projektów B-368 (8 jednostek) i B-11 (7 jednostek) w Stoczni Północnej. W tym miesiącu w innych stoczniach - podległych CZPO - nie budowano kutrów.