Problem z tymi wszystkimi mądrymi analizami polega na tym, że są pisane w oderwaniu od reszty świata. Kto tam analizuje, bierze dokumenty jednego państwa i mu wychodzi, że o już tuż tuż wpadnie w kłopoty finansowe.
Dotyczy to zwłaszcza Anglii ( swoją drogą co jest w tych Brytolach, że wszyscy tak się na nich rzucają i ciągle udowadniają im bankructwo, głupotę, zacofanie i co tam jeszcze – po prostu całe zło i głupota tego świata leżała na ówczesnych wyspach brytyjskich, a Anglicy nie odpowiadali tylko za gradobicie, trzęsienie ziemi i koklusz. Choć jakby dobrze poszukać, to pewnie za to też )
Ale wracając do tematu. Trzeba brać pod uwagę coś więcej niż tylko sytuację wewnętrzną.
Anglicy jojczyli o niedofinansowaniu Royal Navy tak od XIX wieku ( pewnie wcześniej, ale wcześniejszy okres mnie nie interesuje ). Obraz wręcz tragiczny. Ciągle wybory co ciąć, czego nie budować, jak tu oszczędzać na charakterystyce poszczególnych okrętów, nawet dołożenie jednej sześciocalówki na pancernik budziło protesty, bo to dodatkowe koszty itd. itp.
Normalnie tragedia – bida że aż piszczy i brak pieniędzy na wszystko.
Taki obraz się wyłania z wielu analiz.
A tu patrzę sobie szerzej.
W czasie gdy była ta bida, Anglicy sobie zbudowali więcej pancerników niż dwie kolejne floty razem wzięte, do tego z połowa tych brytyjskich pancerników była większa niż jakikolwiek pancernik budowany w tym czasie poza Anglią. W tym samym czasie zbudowali ponad dwa razy więcej dużych krążowników niż dwie kolejne floty razem wzięte. Nawet jak wziąć trzy kolejne floty razem, to i tak Anglicy w tym czasie zbudowali DWA RAZY WIĘCEJ dużych krążowników niż TRZY kolejne floty
razem wzięte
Do tego w tym samym czasie budowali na kopy mniejsze okręty. To lata tak 1888-1896.
Można się śmiać, że te duże krążowniki były g. warte, bo nie miały pancerza na burcie.
OK.
Jak im się uwidziało, że akurat pancerz warto montować to zbudowali sobie więcej krążowników z takim pancerzem niż w tym samym czasie cała reszta świata razem wzięta. A do stawki doszło takie USA z dziesięcioma dużymi krążownikami, których wcześniej nie było.
Nadal budowano w tym samym czasie więcej pancerników niż miały dwie kolejne floty razem wzięte.
W czasach drednotów było to samo, choć przewaga nieco mniejsza, ale znów patrz na liczby
rozpoczynanie budowy. TO tylko drednoty, a jeszcze w tym czasie Anglicy sobie budowali krążowniki liniowe, które nie były specjalnie na świecie wówczas popularne, a kosztowały jak pancerniki, począwszy od Liona to nawet więcej. Więc dodaj sobie jeszcze łącznie 10 wielkich okrętów w tym czasie. Bez zadyszki. Niemcy w tym czasie sobie zbudowali 6 dużych krążowników, bo na kolejne to dostali zadyszki i Lutzowa i Hindaburga kończyli jakby chcieli a nie mogli ( bo tak w sumie po prostu było )
rok 1905 – Anglia: 1, Niemcy: 0, USA: 0 ( lub 1 jeśli policzymy predrednota z poprzedniego programu ), Francja: 0, Rosja: 0
rok 1906 – Anglia: 1, Niemcy: 0, USA: 2, Francja: 0, Rosja: 0
rok 1907 – Anglia: 3, Niemcy: 4, USA: 2, Francja: 0?4 ( rozpoczęcie pierwszych Dantonów ), Rosja: 0
rok 1908 – Anglia: 2, Niemcy: 3, USA: 0, Francja: 0?2 ( ostatnie dwa Dantony ), Rosja: 0
rok 1909 – Anglia: 4, Niemcy: 2, USA: 2, Francja: 0, Rosja: 4
rok 1910 – Anglia: 3, Niemcy: 4, USA: 2, Francja: 2, Rosja: 0
rok 1911 – Anglia: 4, Niemcy: 4, USA: 2, Francja: 2, Rosja: 3
rok 1912 – Anglia: 6, Niemcy: 0, USA: 2, Francja: 3, Rosja: 0
rok 1913 – Anglia: 6, Niemcy: 2, USA: 1, Francja: 4, Rosja: 0
rok 1914 jest już zaburzony wojną, bo w Anglii wstrzymano rozpoczynanie kolejnych okrętów. Z programów przedwojennych Niemcy mieli zacząć dwa pancerniki. Brytyjczycy 4 do 6.
Do tego jeszcze Anglicy budowali pancerniki na eksport. Tak koło 10, bez liczenia, z czego dobrze ponad połowę ukończyli. A Niemcy co? Jednego Salamisa, którego nawet nie udało im się zwodować w stanie pozwalającym na ukończenie ( to było wodowanie techniczne ).
To były rozpoczęcia budowy. Jeśli chcesz wiedzieć kiedy ktoś dostawał okręty, to licz daty ukończenia. Nie chce mi się teraz tego przepisywać, ale w skrócie czasy budowy
Odpowiadające sobie mniej więcej typy ( zauważ że pomijam Dreadnoughta budowanego w rok, żeby nie zaburzać obrazu całości )
Bellerophon czy St. Vincent średni czas budowy to 2,2 roku. Nassau 2,7 roku
Neptune/Colossus – 2 lata, Helgoland – 2,8 roku
Orion – 2,3 roku, Kaiser – 2,8 roku
King George V, Iron Duke – 2,3 roku, Kunig – 2,9 roku
Queen Elizabeth – 2,5 roku, Bayern – 3,5 roku ( ewentualnie nieskończoność, dwóch ostatnich nie zbudowano )
Niby tylko pół roku do roku szybciej w Anglii. Ale te pół roku oznaczało, że był czas na rozpoczęcie własnej odpowiedzi na wrogie zbrojenia i manie swojej odpowiedzi mniej więcej w tym samym czasie co przeciwnik miał to zagrożenie na które odpowiadaliśmy. Jeśli brać pod uwagę jeszcze czas projektowania, to w tym czasie Anglicy byli tak z rok do przodu ( albo lepiej )
Jak widać po liczbach, Anglicy nie odstawali zadyszki, lecz się dopiero rozpędzali. Zresztą o czym mowa. Krytyczne dla budowy okrętów były zdolności produkcji ciężkich dział, wież i pancerza. Gdzieś do 1906 czy 1908 roku ( nie pomnę ) w Anglii był duopol Armstronga i Vickersa na działa i wieże. Z czystej prymitywnej chęci zysku parę firm się skrzyknęło i założyło Cowentry Ordnance Works. Zdolności produkcyjne jakoś od tego nie spadły. Nawet udało się tam coś ze 14 wież wyprodukować zanim wojna a potem Waszyngton wstrzymał pobieranie zwrotów z inwestycji.
A kto dostawał zadyszki też widać.
A by nie było – równolegle to budowy ciężkich okrętów Anglicy budowali lżejsze i to w ilości mniej więcej takiej jak cała reszta świata razem wzięta. A jeśli chodzi o okręty podwodne to chyba nawet więcej. Tak Anglicy przed I Wojną sobie zbudowali najwięcej podwodniaków, choć przystąpili do budowy z lekkim opóźnieniem.
Niemcy zaś z pokora winni nagiąc się do dosyć oczywistego wniosku, że w praktyce nie mają szans - jakoś jednak tak tego nie potraktowali...
Ktoś tu już coś wcześniej pisał o głupocie, ale na wszelki wypadek:
Niemcy zachowywały się po prostu głupio. Ani dobrze ani źle tylko głupio.
A nie wierzysz w brytyjskie wydatki? Proszę bardzo:
wydatki.xls
Dla tych co nie mają excella czy jego odpowiednika
wydatki.jpg
I to wszystko przy ciągłym jojczeniu o niedofinansowaniu i fatalnej kondycji Royal Navy itd.
Powód był banalny – teorie wskazujące, że zadłużenie państwa do 50 pokolenia dobrze robią gospodarce nie zyskały wtedy jeszcze na popularności ( zresztą powstały w Anglii, ale mniejsza ) i Anglicy wzdragali się przed budową okrętów za kredyt. To wszystko było finansowane z bieżących wpływów budżetowych! Ba, nawet chęć wzięcia kredytu na rozbudowę infrastruktury stoczniowej była traktowana jak jakaś herezja. Kredyt można było brać na prawdziwe potrzeby – czyli inwestycje które mogą przynieść jakiś zysk ( a okręt wojenny nie przyniesie, w każdym razie nie wprost ), albo na wojnę. Kropka. Nawet jeśli nie było jakiejś ustawy co by zakazywała, to takie było nastawienie. A w tym samym czasie zaczynano jakieś reformy socjalne w czym przodowano na świecie ( znów jak widać źródło zła jest w Anglii ). Była więc alternatywa – kolejny pancernik czy kolejne przywileje socjalne. Ale jak przyszła prawdziwa potrzeba budowy okrętów ( czy raczej zbudowana paniką, ale mniejsza o to ) to widać było kto ile mógł.
A tak przy okazji.
W latach 20-tych też ciągle się mówi o bidzie w Royal Navy.
W tym czasie z tej bidy Anglicy zbudowali sobie 2 pancerniki, 15 ciężkich krążowników.
Następni w kolejce Amerykanie zbudowali 8 krażowników. Reszta to lata 30-te.
Też warto o tym pamiętać.
Dla porównania - 1 Nelson kosztował ~6,5 mln funtów, Kent ~2 miliony. Razem mamy ~43 miliony. Równoważność jakiś 6 krążowników liniowych G3 ( tak dla porównania o szansach budowy tych okrętów, co to podobno anglików nie było na nie stać ). Przeliczenia kosztów budowy pomiędzy krajami są nieco ryzykowne, więc może przeliczmy na same krążowniki - te dwa Nelsony to jakieś 6,5 dużego krążownika. Niech będzie 6. Czyli Anglicy sobie pykneli odpowiednik jakiś 21 krążowników ciężkich w czasie gdy Amerykanie 8, Włosi i Francuzi 6 ( ostatni późniejszy ), Włosi 6 ( ostatni późniejszy ), Japończycy 8 ( Kako i Aoba, to wcześniejsze projekty ).
To sobie sumujemy:
Anglia: 21. Reszta Świata 8+8+6+6 = 28. Hura reszta świata zbudowała więcej. O Anglia zbudowała jednak o jeden okręt
mniej niż trzy kolejne floty razem wzięte. Oj bida w tej Anglii że aż piszczy. Normalnie tragedia, zapaść, dno, sześć metrów mułu i wodorosty. Niedofinansowanie że weź.
Po prostu potrzeby Anglików były wówczas o wiele większe stąd to ciągłe biadolenie. Coś jak z dzisiejszą US Navy. Też ciągle płaczą, że bida, że niedofinansowanie, że cięcia, że nie ma z czego żyć, że nowe projekty nie mogą się budować i trzeba robić staruchy z przed 30 lat itd. A co robi w tym czasie reszta świata?
A tak dla ciekawości sobie podsumuję wejścia do służby w danych latach. Tylko drednoty tylko Anglia i Niemcy. Pierwsza liczba ilość ukończonych jednostek w danym roku, najpierw drednoty, po łamanej kresce krążowniki liniowe. W nawiasie łącznie drednotów zbudowanych do tego czasu.
liczone na szybko mogłem coś na początku wojny pokręcić, w końcu coś odeszło coś doszło nieplanowane.
rok 1906 – Anglia: 1/0 (1/0), razem 3; Niemcy: 0/0 (0/0), razem 0
rok 1907 – Anglia: 0/0 (1/0), razem 3; Niemcy: 0/0 (0/0), razem 0
rok 1908 – Anglia: 0/2 (1/2), razem 3; Niemcy: 0/0 (0/0), razem 0
rok 1909 – Anglia: 3/1 (4/3), razem 7; Niemcy: 2/0 (2/0), razem 2
rok 1910 – Anglia: 3/0 (7/3), razem 10; Niemcy: 2/1 (4/1), razem 5
rok 1911 – Anglia: 3/1 (10/4), razem 14; Niemcy: 3/1 (7/2), razem 9
rok 1912 – Anglia: 5/3 (15/7), razem 22; Niemcy: 3/1 (10/3), razem 13
rok 1913 – Anglia: 3/2 (18/9), razem 27; Niemcy: 3/1 (13/4), razem 17
rok 1914 – Anglia: 4/1 (22/10), razem 32; Niemcy: 4/1 (17/5), razem 22
+ u Anglików 2 przejęte eksportowe
potem było tyko gorzej
rok 1915 – Anglia: 3/0 (27/10), razem 37; Niemcy: 0/1 (17/5), razem 22
+ u Anglików 1 przejęty eksportowy + jeden utracony, w służbie 2 więcej, a u Niemców jeden sobie siedzi w Turcji, więc go odjąłem
rok 1916 – Anglia: 6/2 (34/9), razem 43; Niemcy: 2/0 (19/4), razem 23
Koniec roku, więc po Jutlandii. Anglikom doszły Renowny, ale odpadły 3 starsze, Niemcom odpadł Lutzow. Można by jeszcze doliczyć jednego białego słonia Anglikom, ale nie przeginajmy
rok 1917 – Anglia: 1/0 (34/9), razem 43; Niemcy: 0/1 (19/5), razem 24.
Anglikom odpadł Vanguard
Jeśli ktoś chce niech doliczy Anglikom 3 Białe Słonie. A potem jeszcze Hooda. Niemcom nic.
Warto pamiętać, że Anglicy od 1914 wstrzymali się z budową nowych pancerników. Niemcy nawet rozpoczynali kolejne – ale im się ukończyć jakoś nie udało.
EDIT:
Połączyłem piętrusa