PPM i PPUiR "Barka"

[JB]

P.P.M. "Barka"
Państwowe przedsiębiorstwo wyodrębnione "BARKA" - PRZEDSIĘBIORSTWO POŁOWÓW MORSKICH zostało utworzone zarządzeniem ministra Żeglugi - Adama Rapackiego - (wydanym w porozumieniu z ministrem Skarbu i prezesem Centralnego Urzędu Planowania) z 27 lutego 1949 roku (zarządzenie zostało opublikowane w Monitorze Polskim Nr !8, sekcja A, poz. 273, 29 marca 1949 roku i tego dnia weszło w życie).
Siedzibą przedsiębiorstwa było Świnoujście, dyrektorem został Edward Sundman, a wicedyrektorem - Edward Grzelak. Ta firma państwowa została powołana z inicjatywy wiceministra Żeglugi Feliksa Widy-Wirskiego, który chciał złamać monopol innego przedsiębiorstwa państwowego - PPK "Arka" - na połowy na zachodnim wybrzeżu.
Pierwszymi jednostkami pływającymi "Barki" były 4 duże kutry, zakupione w Wielkiej Brytanii z funduszy pomocy UNRRA: HILARY - Gdy 115, WALERY - Gdy 116, JANUARY - Gdy 117 i KSAWERY - Gdy 118. Zostały one przekazane "Barce", w marcu 1949 r., przez PPD "Dalmor". Otrzymały nowe oznaki rybackie: Świ 58 (WALERY), Świ 59 (KSAWERY), Świ 60 (HILARY) i Świ 61 (JANUARY). W tym samym czasie do "Barki" trafiły dwa kutry: Świ 55 (ex Gdy 147, użytkowany przez ZWM; typ MIR-20a, KS-150/12/401) i Świ 57 (ex Gdy 150, statek dozorczy MUR; typ MIR-20a, KS-150/14/401). Wśród pierwszych jednostek tego przedsiębiorstwa był też prywatny kuter Antoniego Brzozowskiego Świ 56 (ex Gdy 47; typ MIR-20a, KG-150/49/402)). W I połowie 1949 roku "Barka" miała w swoim składzie jeszcze trzy inne kutry: Świ 67 (typ KG-177/72/402), Świ 68 (ex NPo 12; typ MIR-20a, KS-150/11/401) oraz Świ 69 (ex Dar 4, ex Dzi-47; typ MIR-20a, KG-150/18/402). Ponadto w budowie dla PPM "Barka" znajdowały się kutry budowane w Stoczni Szczecińskiej na bazie KFK (6 jednostek typu SKS-240/1 -- 6, przewidziano dla nich oznaki m.in. Świ 62 -- Świ 66) oraz w Stoczni Rybackiej w Gdyni (10 typu KG-177/68 -- 71 i 91 -- 96 oraz 3 typu JO-2: KG-152/77 -- 79).
Zła lokalizacja głównej bazy oraz brak wykwalifikowanych rybaków powodowały kłopoty z realizacją planów połowowych, tak że dyrektor Sundman polecił przebazować - w połowie 1949 roku - kutry do Kołobrzgu pozostawiając dyrekcję w Świnoujściu (przy ul. Daszyńskiego 28).
Plan połowów na rok 1949 wynosił 2261 ton ryb, z tego plan na pierwszych 7 miesięcy - 993 tony, a złowiono w tym czasie 978 ton (z tym, że w okresie maj-lipiec wykonano tylko 50% planu). Na spotkaniu, w dniu 1 września 1949 r., podsumowującym wykonanie planu z pierwszych 7 miesięcy zalecono dyrekcji "Barki"większą kontrolę nad wyjazdami kutrów, wprowadzenie współzawodnictwa między załogami. Stwierdzono też, że pracownicy "Barki" posiadając tak dobry tabor powinni złowić dużo ponad plan.
Do końca roku do eksploatacji wprowadzono jeszcze kilka nowych kutrów: Świ 68 (KG-177/68/402; kuter typu MIR-20a o tej oznace musiał zostać oddany, albo co bardziej prawdopodobne - ponownie zarejestrowany, ale w Kołobrzegu), Świ 70 (KG-177/69/402), Świ 71 (KG-177/70/402) i Świ 72 (KG-177/71/402). Flotę "Barki" zasiliły też 3 kutry typu JO-2, zarejestrowane pod koniec 1949 r., które weszły do eksploatacji na początku 1950 roku: Koł 36 (JO-2/77/402), Koł 37 (JO-2/78/402) oraz Koł 38 (JO-2/79/402). Otrzymały oznaki kołobrzeskie, bo w grudniu (24 XII 1949 r.) minister Żeglugi wyraził zgodę na utworzenie Oddziału przedsiębiorstwa w Kołobrzegu. Przerejestrowano do Kołobrzegu także kilka innych kutrów: Koł 25 (ex Świ 55; w październiku 1950 r.), Koł 26 (ex Świ 57, w I połowie 1950 r.) i Koł 27 (ex Świ 69, w 1950 r.).
Pozostałe kutry typu KG-177, budowane dla "Barki", weszły do służby w 1950 roku w Oddziale kołobrzeskim, były to: Koł 32 (KG-177/91/402), Koł 31 (KG-177/92/402), Koł 35 (KG-177/93/402), Koł 30 (KG-177/94/402), Koł 33 (KG-177/95/402) i Koł 34 (KG-177/96/402). Superkutry typu SKS-240 miały wejść do eksploatacji w II połowie 1950 roku, ale z powodu zmian konstrukcyjnych i wadliwego wykonania (jedyny kuter przekazany "Barce" i zarejestrowany w 1950 r. - Świ 62 - musiał zostać oddany do Stoczni Szczecińskiej w celu dokonania poprawek) pozostawały wciąż w stoczni. W połowie grudnia 1950 r. w "Barce" były 22 kutry, z czego 17 było czynnych, a 5 remontowanych (z tego 3, oddane w lipcu do Stoczni Szczecińskiej, miały być gotowe w sierpniu).
Nad dyrekcją "Barki" zbierały się ciemne chmury, niewykonywanie planów połowowych powodowało niezadowolenie decydentów partyjnych i wkrótce 3 osoby zostały aresztowane (dyrektor, wicedyrektor oraz kierownik wydziału administracyjno-gospodarczego Jerzy Suwald) i oskarżono o za tzw. szkodnictwo gospodarcze. Samo przedsiębiorstwo postanowiono zreorganizować tworząc Kombinat z bazami w Kołobrzegu, Darłowie i Ustce.

JB

[JB]

PPiUR "Barka"
Nowe państwowe przedsiębiorstwo o nazwie "Barka" - Przedsiębiorstwo Połowów i Usług Rybackich planowano powiększyć poprzez przejęcie oddziałów PPK "Arka" w Darłowie (27 kutrów) i Ustce (18 kutrów). W Świnoujściu miały pozostać 15 jednostek, które mogłyby łowić na dalszych akwenach (np. na Morzu Północnym), czyli 6 superkutów SKS-240 (Świ 57, Świ 62 -- Świ 66), 4 superkutry z UNRRA (Świ 58 -- Świ 61) oraz 5 kutrów typu KG-177 (Świ 67, Świ 68, Świ 70 -- Świ 72). W Kołobrzegu miały pozostać jednostki (12 kutrów) tamtejszego Oddziału"Barki", czyli 6 jednostek typu KG-177 (Koł 30 -- Koł 35), 3 - MIR-20a (Koł 25 -- Koł 27) i 3 typu JO-2 (Koł 36 -- Koł 38). Z Oddziału darłowskiego "Arki" planowano przejąć 1 kuter typu Maierform17 (projekt B-368), 2 - MIR-20a, 6 - JO-2 i 18 poniemieckich jednostek (większość z nich "Arka" przejęła, w paźdzerniku 1948 r., od armii sowieckiej). Z Oddziału usteckiego PPK "Arka" do nowej "Barki" miały trafić: 1 kuter projektu B-368, 6 typu MIR-20a, 10 typu KU-134 i Ust 41, dawny kuter duński, zakupiony z funduszy UNRRA. Ponadto przewidywano przejęcie kutra ARKA 111 - Gdy 37 (B-368/S-133/9), kóry prawdopodobnie był na stanie któregoś z Oddziałów "Arki" (ale nie gdyńskiego). Gdyby te plany zostały zrealizowane flota rybacka PPiUR "Barka" liczyłaby 73 kutry i byłaby większa od floty reorganizowanej "Arki" (zamiast firmy "Arka" -Przedsiebiorstwo Połowów Morskich miało powstać PPiUR "Arka"), której pozostałoby około 50 jednostek rybackich.
"Arka" przeszła do ofensywy, wywalczyła przejęcie Oddziału świnoujskiego "Barki" (i tym pozbawiła konkurencyjne przedsiębiorstwo możliwości połowów dalekomorskich), "Barka" usiłowała zachować choć jedyny eksploatowany superkuter typu SKS-240 przerejestrowując go do powstającej Bazy usteckiej (nowa oznaka to Ust 58), ale się to nie udało. Ponadto "Arka" przejęła kilka kutrów z kołobrzeskiej bazy "Barki" (Koł 25, Koł 36 i Koł 38), jednocześnie nie przekazując wszystkich swoich jednostek z likwidowanych Oddziałów w Darłowie i Ustce. W sumie PPiUR "Barka" otrzymało od PPiUR "Arka" 36 kutrów, oddając w zamian 17 swoich. Nowe przedsiębiorstwo miało też zapewnione otrzymanie 7 budowanych kutrów (3 B-368 i 4 KG-177). Łącznie w zreorganizowanej "Barce" - pod koniec 1951 roku - było, w trzech Bazach, 51 różnorodnych kutrów. W tym czasie flota PPiUR "Arka" liczyła 70 kutrów.

JB

[Chemik]

Link do Głosu Pomorza nr 253 z 1988 roku, gdzie Wojciech Budziński pisał o początkach "Barki" (str.7)
http://bibliotekacyfrowa.eu/dlibra/docc ... 4&from=FBC

[JB]

Link do Głosu Pomorza nr 253 z 1988 roku, gdzie Wojciech Budziński pisał o początkach "Barki" (str.7)
http://bibliotekacyfrowa.eu/dlibra/docc ... 4&from=FBC

Znam, artykuł zawiera drobne nieścisłości.
JB

[JB]

W 1951 roku ukształtowała sie nowa struktura PPiUR "Barka". Główna Baza była w Kołobrzegu, stacjonowało tam 10 kutrów tego przedsiębiorstwa (Koł 26, Koł 27, Koł 30 -- Koł 35, Koł 37 i Świ 68, później przemianowany na Koł 36), była też Baza w Darłowie, której Wydział Połowów Bałtyckich dysponował 26 jednostkami (Dar 4, Dar 6 -- Dar 10, Dar 21 -- Dar 25, Dar 27 -- Dar 30, Dar 33, Dar 35 -- Dar 38, Dar 44 -- Dar 49), takiż Wydział Bazy w Ustce dysponował 15 kutrami (Ust 32, Ust 39 -- Ust 41, Ust 45, Ust 46, Ust 48 -- Ust 53, Ust 55 -- Ust 57). Konkurencyjna firma, łowiąca na wschodnim wybrzeżu, PPiuR "Arka" tez miała 3 Bazy: w Gdyni (45 kutrów), we Władysławowie (12 kutrów, dawniej będących w użytkowaniu "Barki") i na Helu (13 kutrów z rozwiązanych Odziałów "Arki" w Darłowie i Ustce).
PPiUR "Barka" nie egzystowała długo z taką organizacją firmy, 1 stycznia 1952 roku Bazy w Darłowie i Ustce usamodzielniły się, tworząć PPiUR "Kuter" w Darłowie (23 kutry, 3 małe kutry poniemieckie wycofano w lutym 1952 r.) i PPiUR "Korab" w Ustce (15 kutrów).
Taki sam los spotkał "Arkę", jej Bazy we Władysławowie i na Helu usamodzielniły się, tworząc, odpowiednio: PPiUR "Szkuner" (1 stycznia 1955 r.) i PPiUR "Koga" (1 stycznia 1959 r.).

JB

[Chemik]

Taki sam spotkał "Arkę", jej Bazy we Władysławowie i na Helu usamodzielniły się, tworząc, odpowiednio: PPiUR "Szkuner" (1 stycznia 1955 r.) i PPiUR "Koga" (1 stycznia 1959 r.).

Tyle że o ładnych parę lat później... a z tych 6-ciu firm na placu boju pozostał tylko "Szkuner"...tak się zastanawiam, czy aby nie jest w tej chwili największym przedsiębiorstwem połowowym

[JB]

Jeszcze trochę o wynikach połowów w 1950 roku, których wynik był podstawą oskarżenia Dyrekcji "Barki" o niegospodarność. Plan połowów dla tego przedsiębiorstwa przewidywał złowienie 4450 ton ryb przez 27 jednostek rybackich. Wykonany został w 87% (złowiono 3874,9 t), podczas gdy PPK "Arka" złowiło 5019,6 ton ryb, co stanowiło 124,7% planu połowów.
Na wyniki "Barki" miało wpływ niedostarczenie 6 superkutrów typu SKS-240 przez Stocznię Szczecińską. Zgodnie z planem miały złowić w 1950 roku 720 ton ryb, a "Barce" do wykonania planu brakowało zaledwie 575 ton. Zostało to podkreślone w sprawozdaniu MUR w Szczecinie, ale władze państwowe "wiedziały lepiej".

JB

[Chemik]

...bo w grudniu (24 XII 1949 r.) minister Żeglugi wyraził zgodę na utworzenie Oddziału przedsiębiorstwa w Kołobrzegu.

A kiedy powstały oddziały w Darłowie i Ustce? Kiedy uległ likwidacji oddział w Świnoujściu? Czy były jeszcze jakieś inne oddziały (bo mi inne nie są znane)?

[JB]

...bo w grudniu (24 XII 1949 r.) minister Żeglugi wyraził zgodę na utworzenie Oddziału przedsiębiorstwa w Kołobrzegu.

A kiedy powstały oddziały w Darłowie i Ustce? Kiedy uległ likwidacji oddział w Świnoujściu? Czy były jeszcze jakieś inne oddziały (bo mi inne nie są znane)?

Oddziały w Darłowie i Ustce powstały w chwili powołania PPiUR "Barka", wtedy też prawdopodobnie uległ likwidacji Oddział w Świnoujściu. W dokumentach spotkałem się z informacją o istnieniu bazy (Oddziału) w Dziwnowie.

JB

[JB]

Oficjalna nazwa Oddziałów PPiUR "Barka" brzmiała: Wydział Połowów Bałtyckich w Bazie w Kołobrzegu (Darłowie, Ustce).

JB

[Chemik]

W 1951 roku ukształtowała się nowa struktura PPiUR "Barka"... była też Baza w Darłowie, której Wydział Połowów Bałtyckich dysponował 26 jednostkami (Dar 4, Dar 6 -- Dar 10, Dar 21 -- Dar 25, Dar 27 -- Dar 30, Dar 33, Dar 35 -- Dar 38, Dar 44 -- Dar 49)...

Janku jakiemu okresowi w 1951 roku odpowiada liczba 26 kutrów? Jakoś na 1.I.1951 roku (utworzenie oddziału w Darłowie) nie odpowiadają mi te niskie oznaki rybackie: Dar 4, Dar 6 -- Dar 10, bo...

... Z Oddziału darłowskiego "Arki" planowano przejąć 1 kuter typu Maierform17 (projekt B-368), 2 - MIR-20a, 6 - JO-2 i 18 poniemieckich jednostek (większość z nich "Arka" przejęła, w październiku 1948 r., od armii sowieckiej)...

Owe pozostałości z 18 ex sowiecko-niemieckich kutrów "Arki" to zapewne kutry w przedziale numeracji od Dar-21 do Dar-37 (Dar-38 to nowy KG-152 "Arki") i zapewne to były pierwsze kutry oddziału darłowskiego "Arki", który powstał 16.X.1948...
Poza tym takie niskie oznaczenia otrzymały nowe kutry typu KG-177, zbudowane w 1951 r.:

18) Dar-6 (PRS 41273 --> ok. 1970 PRS 410273) (St. Rybacka, Gdynia, typ KG-177A, nr budowy 100/402, uk. 1951) (PPiUR „Barka” --> 1.I.1952 PPiUR „Kuter”) --> III.-X.1952 Dar-3 (PPiUR „Kuter”) --> 1.I.1957? Dar-42 (PPiUR „Kuter”) --> XI(XII?).1961 Dar-30 (Piotr Ekbert, Czesław Hrychewicz) --> 1962 Ust-120 (Adam Dudli --> po 1966 Henryk Białowąs, Jan Jaroszewicz) --> 1978 Jas-75 (w 1984: 28BRT, 9NRT; 17,25(rej.)×5,00×?m; 1 sil. 2-suw, 4-cyl. Puck B-100, 73kW/100KM) (Hubert Muża) --> istniał w 1984 roku, skreślony z Rejestru PRS przed rokiem 1990.

19) Dar-7 (St. Rybacka, Gdynia, typ KG-177A, nr budowy 101/402, uk. 1951) (PPiUR „Barka” --> 1.I.1952 PPiUR „Kuter”) --> III.-X.1952 Dar-4 (PPiUR „Kuter”) --> 1.I.1957? Dar-43 (PPiUR „Kuter”) --> XI(XII?).1961 Dar-26 (PPiUR „Kuter”) --> 1962 Koł-98 (Zenon Ćmielewicz) --> †21.III.1972 w gęstej mgle osiadł na mieliźnie 3,5 Mm na wschód od wejścia do portu Kołobrzeg, z uwagi na wklinowanie dziobu w drewnianą palisadę uznany za stracony.

Myślę, że trzeba zrobić wykaz kutrów z Darłowa obejmujący jednostki "Arki", "Barki" i "Kutra" (już po trochu pracuję nad takowym)

[JB]

Janku jakiemu okresowi w 1951 roku odpowiada liczba 26 kutrów? Jakoś na 1.I.1951 roku (utworzenie oddziału w Darłowie) nie odpowiadają mi te niskie oznaki rybackie: Dar 4, Dar 6 -- Dar 10, ...

Stan jednostek podany jest na 26 listopada 1951 roku.

Owe pozostałości z 18 ex sowiecko-niemieckich kutrów "Arki" to zapewne kutry w przedziale numeracji od Dar-21 do Dar-37 (Dar-38 to nowy KG-152 "Arki") i zapewne to były pierwsze kutry oddziału darłowskiego "Arki", który powstał 16.X.1948...

Jak znajdę chwilę czasu, to opiszę niemiecko-sowieckie kutry "Arki" z ich oznaczeniami z 3 okresów służby (dotychczas w literaturze nie podano takiego dopasowania). Przejęte przez "Arkę" poniemieckie kutry z sowieckiej bazy rybackiej w Darłowie otrzymały oznaki od Dar 21 do Dar 39 (bez Dar 26). W listopadzie 1951 roku użytkowano ich już tylko 12.

JB

[Chemik]

Jak znajdę chwilę czasu, to opiszę niemiecko-sowieckie kutry "Arki" z ich oznaczeniami z 3 okresów służby (dotychczas w literaturze nie podano takiego dopasowania).

I już mam bezsenne noce w oczekiwaniu na zestawienie

[JB]

I już mam bezsenne noce w oczekiwaniu na zestawienie

Tak dla zaostrzenia apetytu:
Rüg 35 (niem. Rügenwalde to obecnie Darłowo), wł. Emil Pagel, 11,4x4,1x1,8 m, silnik Modag Krupp Nr 9988 o mocy 50 KM, bud. 1927 r., Stolpmünde (ob. Ustka) --> sow. Katier Nr 1 --> ARKA 35 Dar 25 (Nr rej. MUR Darłowo: 172; Nr PRS: 41069) --> Dar 25 (PPiUR "Kuter") --> Dar 17 (PPiUR "Kuter")--> Łeb 11 (SPRM 10-lecia PRL) --> Hel 5 (Paweł Długi).
Dawny właściciel Emil Pagel łowił ryby na tym kutrze dla Sowietów jak i dla PPM "Arka".

JB

[Chemik]

...--> sow. Katier Nr 1 ...

Czy słowo "Katier" wchodzi wskład nazwy? I takie jeszcze naszło mnie pytanie: napisałeś że "Arka" przejęła bazę połowową od Armii Czerwonej (= RKKA), a nie od marynarki sowieckiej (= WMF SSSR)? W takim razie jaka banderę one podnosiły?

[JB]

Tak jest napisane w protokole zdawczo-odbiorczym: Kuter Nr 1 (wersja polska) Katier No. 1 (wersja rosyjska).
JB