początki szkolnictwa MW

[IjonTihy]

Dlaczego w roku 1932 nie było naboru do OSMW? (Ciesielski nie podaje nominacji za rok 1935).
Bo brak nominacji w roku 1926 wynikał jak rozumiem ze zmiany długości nauki: rocznik 1923 miał 2 lata (nominacje 1925) a rocznik 1924 już 3 lata - nominacje w 1927.

Generalnie?
1920:
marzec - Szkoła oficerów Rzecznych początek I kursu
20 czerwca - Szkoła oficerów Rzecznych koniec I kursu
1 lipca - Szkoła oficerów Rzecznych początek II kursu
10 lipca - Szkoła oficerów Rzecznych zawieszenie II kursu
1921:
20 marca - Tymczasowe Kursy Instruktorskie początek I kursu
1 września - Tymczasowe Kursy Instruktorskie początek II kursu
1922:
1 października - Tymczasowe Kursy Instruktorskie koniec I kursu
1 października - Tymczasowe Kursy Instruktorskie początek III kursu
1 października - Powołanie OSMW
1923:
1 października - Tymczasowe Kursy Instruktorskie koniec II kursu (z dyplomami OSMW a nie TKI)
1 października (?) - OSMW początek I naboru
1924:
1 października (?)- OSMW początek II naboru
15 grudnia - Tymczasowe Kursy Instruktorskie koniec III kursu (z dyplomami OSMW a nie TKI)
1925:
1 lipca - OSMW koniec I naboru (data starszeństwa)
1 października (?)- OSMW początek III naboru
1926:
1 października (?)- OSMW początek IV naboru
1927:
12 sierpnia - OSMW koniec II naboru (data starszeństwa)
1 października (?)- OSMW początek V naboru
1928:
12 sierpnia - OSMW koniec III naboru (data starszeństwa)
1 października (?)- OSMW początek VI naboru
itd.

Ale nie pasuje mi początek nauki, w sensie miesiąc i dzień. Bo jak pisze Nawrot (Akademia Marynarki Wojennej zarys dziejów 1922-2012) szkolenie teoretyczne było od listopada do początku maja. Ale wcześniej było 2-mce pływania kandydackiego (czyli wrzesień-październik) i półtora miesiąca unitarki (czyli cały sierpień i część lipca). Co znaczy ze egzaminy musiały być na przełomie czerwca/lipca i nie było wakacji (Matura w II RP była tak jak obecnie? Na przełomie maja/czerwca?)

[Miner]

Polecam relację Jana Bartlewicza, który w detalach opisał okres studiów w OSMW w latach 1923-1925.
Podrozdział zatytułowany "Programy nauczania":

Niezależnie od tego ile lat trwał pełny okres nauczania, na każdy rok program składał się z dwóch części: teoretycznej i praktycznej.
Po złożeniu egzaminów wstępnych, co miało miejsce w okresie bezpośrednio następującym po złożeniu egzaminu dojrzałości, tzn. pomiędzy 15 czerwca, a 10 lipca - kandydaci wysyłani byli, po kursie rekruckim, na okręty floty celem odbycia próbnego pływania, które miało stwierdzić ostatecznie ich zdolność lub niezdolność do służby na morzu. Po pływaniu następowała ostateczna selekcja kandydatów.
Pływanie wstępne dla kandydatów, którzy wstępowali do SPMW po ukończeniu Szkoły Podchorążych w Warszawie /1923-1925/, trwało pełne dwa miesiące, od 1.VII do 31.VIII.23 r., po czym - po dwutygodniowym urlopie, od 15 IX. rozpoczynał się kurs teoretyczny, który trwał pełne 7 miesięcy i odbywał się w szkole w Toruniu.
Po wprowadzeniu trzyletniego wyszkolenia w SPMW i zmianie nazwy próbne pływanie kandydatów trwało 8 tygodni i odbywało się po 6 tygodniach kursu rekruckiego.
Podchorążowie, którzy pomyślnie odbyli ten okres wstępnego pływania, dopiero składali przysięgę wojskową i oficjalnie otrzymywali stopień podchorążego mar. woj. Po dwutygodniowym urlopie rozpoczynali okres teoretyczny w szkole.
Każdy następny rok składał się z 5-miesięcznego okresu praktycznego /pływania/ i 6-miesięcznego teoretycznego /w szkole/ oraz 1 miesiąca wypoczynku, który składał się z urlopu wypoczynkowego, trwającego 2 tygodnie oraz dwóch urlopów świątecznych /Boże Narodzenie i Wielkanoc/ po 7 dni.
Z czasem okres urlopu wypoczynkowego uległ zmianie, gdyż podchorążowie pływający na okręcie szkolnym ORP "Iskra" po pływaniu otrzymywali miesiąc urlopu.

Pozdrawiam

[IjonTihy]

Wszystko fajnie gdyby nie to że po pierwsze Nawrot podaje inne dane, np. ferie Bożonarodzeniowe - 10 dni, ferie Wielkanocne - 7 dni. W pierwszym przypadku trzeba przyjąć minimalny okres od 25 grudnia do 1 stycznia - co już daje 8 dni. A podejrzewam, że zrobiono ukłon w stronę tych co mają daleko do Torunia i dodano wolne 24 grudnia i 2 stycznia - co razem daje 10 dni. W przypadku Wielkanocy podają tak samo, ale tu też widać, że jest "zapas".

Ponadto jeśli pływanie wstępne zaczynało się 1 lipca, a wcześniej była unitarka 1,5 m-ca (6 tygodni) to znaczy, że szkolenie to zaczynało się w połowie maja! Niemożliwe ze względu na matury (zresztą sam Bartlewicz podaje że "po złożeniu egzaminu dojrzałości, tzn. pomiędzy 15 czerwca a 10 lipca"). Sam sobie przeczy...

[Miner]

Absolutnie nie zamierzam "dyskutować" z danymi prof. Nawrota, a i Bartlewicz pisząc swą relację kilkanaście lat po wojnie mógł mylić się w szczegółach, ale wydaje mi się, że z rozkładem nauki w SPMW mogło być różnie w różnych latach.
Dla przykładu mogły zmieniać się zasady naliczania urlopu w wojsku, np. urlop mógł być liczony bez uwzględnienia dni wolnych od służby (niedziele, święta itd.), co zresztą ma miejsce obecnie.
Jak rozumiem Bartlewicza, to rozpoczęcie pływania wstępnego od 1.VII dotyczyło tylko absolwentów warszawskiej szkoły podchorążych w latach 1923-1925, którzy nie zdawali egzaminów i nie musieli kończyć kursu rekruckiego, więc mogli rozpocząć naukę już 15.IX.
Po przejściu na trzyletni system nauki obowiązywały zasady, o których pisał dalej, ale z rachunków wychodzi, że rozpoczęcie okresu teoretycznego zaczynało się jakoś w listopadzie. Wydaje się, że najlepszym sposobem na określenie momentu rozpoczęcia nauki w szkole w kolejnych latach byłoby dojście do dat składania przysięgi przez podchorążych, co mogło być odnotowane w dokumentach, prasie, itd..

[Marek T]

Naboru w 1932 r. nie było, gdyż ograniczono budżet MW ("Pod żaglami ISKRY", s. 78).
Kandydaci okrętowali na ISKRĘ od 1933 r., jesienią.

[IjonTihy]

Dziękuję Panie Marku.
Ale..
w 1932 roku* uruchomiono nowy kierunek - Wydział Techniczny. Czyli rozumiem, że ograniczenie budżetu spowodowało, że kasa była tylko na jeden rocznik?

*Nawrot podaje datę 18 stycznia 1932, gdzieś indziej wyczytałem, że pierwsi kursanci zostali przyjęci 27 lipca 1931. Ta druga data byłaby potwierdzona przez Ciesielskiego (ukończenie szkoły i nominacje ze starszeństwem 15 sierpnia 1934 dają nabór w 1931...). Czy ten styczeń 1932 to może być jakaś oficjalna data, chociaż nauka trwała już pół roku wcześniej?

Miner - masz rację. Chociaż data składania przysięgi nie musi się pokrywać z datą rozpoczęcia nauki, tak jak dziś zresztą...

Wynikałoby mniej więcej albo takie coś (od 1928 dla nauki 3 lata 1 miesiąc i schematu 1,5 miesiąca wyszkolenia rekruckiego - 2 miesiące pływania kandydackiego - 6 miesięcy nauki - 5 miesięcy pływania - 6 miesięcy nauki - 5,5 miesiąca pływania - 6 miesięcy nauki - 3,5 miesiąca pływania):

połowa czerwca - matura

gdzieś w drugiej połowie czerwca albo w lipcu - egzaminy

początek sierpnia - połowa września - 1,5 miesiąca unitarki
połowa września - połowa listopada - 2 miesiące pływania kandydackiego

połowa listopada - ślubowanie, nominacja na pchor. (11 listopada?)

połowa listopada - koniec maja - 6 miesięcy nauki (dodałem 2 tygodnie wolnego na święta żeby nauka trwałą czyste 6 m-cy. Czy źle i ma być 5,5 nauki i pół wolnego = 6 miesięcy "nauki"?)
koniec maja - koniec października - 5 miesięcy pływania
koniec października - połowa listopada - 2 tygodnie urlopu (coś jak wakacje między rocznikami nauki)

połowa listopada - koniec maja - 6 miesięcy nauki (plus 2 tygodnie wolnego na święta)
koniec maja - połowa listopada - 5,5 miesięcy pływania
połowa listopada - koniec listopada - 2 tygodnie urlopu (coś jak wakacje między rocznikami nauki)

koniec listopada - koniec maja - 6 miesięcy nauki (plus 2 tygodnie wolnego na święta)
koniec maja - połowa września - 3,5 miesięcy pływania (ale daty starszeństwa są od 12 sierpnia! czyli w połowie pływania??)
tu mijają 3 lata i 1,5 m-ca (a nie miesiąc!) licząc od początku unitarki
połowa września - koniec września - 2 tygodnie urlopu (coś jak wakacje przed służbą)
koniec września - skierowanie na okręty itp.

albo takie (dla nauki 3 lata 3 miesiące i schematu 1,5 miesiąca wyszkolenia rekruckiego - 2 miesiące pływania kandydackiego - 6 miesięcy nauki - 5 miesięcy pływania - 6 miesięcy nauki - 5 miesięcy pływania - 6 miesięcy nauki - 5 miesięcy pływania):

połowa czerwca - matura

gdzieś w drugiej połowie czerwca albo w lipcu - egzaminy

początek sierpnia - połowa września - 1,5 miesiąca unitarki
połowa września - połowa listopada - 2 miesiące pływania kandydackiego

połowa listopada - ślubowanie, nominacja na pchor. (11 listopada?)

połowa listopada - koniec maja - 6 miesięcy nauki (w tym ok. 2 tygodnie wolnego na święta)
koniec maja - koniec października - 5 miesięcy pływania
koniec października - połowa listopada - 2 tygodnie urlopu (coś jak wakacje między rocznikami nauki)

połowa listopada - koniec maja - 6 miesięcy nauki (w tym ok. 2 tygodnie wolnego na święta)
koniec maja - koniec października - 5 miesięcy pływania
koniec października - połowa listopada - 2 tygodnie urlopu (coś jak wakacje między rocznikami nauki)

połowa listopada - koniec maja - 6 miesięcy nauki (w tym ok. 2 tygodnie wolnego na święta)
koniec maja - koniec października - 5 miesięcy pływania (ale daty starszeństwa są od 12 sierpnia! czyli też wypadają w połowie pływania)
tu mijają 3 lata i 3 m-ce licząc od początku unitarki
koniec października - połowa listopada - 2 tygodnie urlopu (coś jak wakacje przed służbą)
połowa listopada - skierowanie na okręty itp.

Dla wydziałów technicznego i administracyjnego pływanie kandydackie trwało 1 miesiąc a pierwszy okres nauki 7 miesięcy co nie zmienia całości wyliczeń (po prostu przesuwamy miesiąc z pływania na naukę). Tyle, że rodzi to pytanie - czy pływanie zaczynali tak jak reszta, a naukę miesiąc wcześniej, czy pływanie zaczynali miesiąc później, a naukę cała szkoła jednocześnie?

Nie wiem czy nie trzeba tego przesunąć o pół miesiąca do przodu bo "Iskra" zaczynała rejsy na początku drugiego lub 3 tygodnia maja:
1929: 9 maja - 3 sierpnia (ale data powortu zaburzona)
1930: 7 maja - 23 października
1931: 16 maja - 29 października
1932: daty zaburzone z powodu remontów
1933: brak I rocznika, 2-miesięczny rejs z kandydatami
1934: ? - koniec września
1935: 15 maja - 29 września

[Miner]

kmdr por. S. Frankowski Historia Szkoły Podchorążych Marynarki Wojennej, Przegląd Morski nr 1, 1928:

W listopadzie 1926 roku następuje nowa reorganizacja Szkoły, według której całkowity okres wyszkolenia w Szkole trwa 3 lata i jeden miesiąc, poczem wychowankowie otrzymują stopień podporucznika.
Wyszkolenie ma następujący przebieg:
od 15 lipca do 31 sierpnia - szkoła rekruta w Toruniu;
od 1 września do 31 października - wstępne pływanie na okrętach floty
od 1 listopada do 31 marca - kurs teoretyczny w Toruniu
od 1 kwietnia do 31 października - kurs praktyczny (2 miesiące pływania na morzu Bałtyckiem i 5 m-cy zagranicą)
od 1 listopada do 30 kwietnia - kurs teoretyczny w Toruniu
od 1 maja do 31 października - kurs praktyczny (z tego 4 miesiące na flocie i 2 miesiące na flotylli)
od 1 listopada do 30 kwietnia - kurs teoretyczny w Toruniu
od 1 maja do 14 sierpnia - kurs praktyczny na okrętach floty

Oczywiście to tylko schemat, który ulegał później zmianom (np. promocje w latach 30-tych odbywały się w miesiącach październik-listopad).

Pozdrawiam

[Miner]

Edit
To ja też zapytam przy okazji.
Zgodnie z Kadrami... t. II do 1934 roku promocje odbywały się 15 VIII, natomiast w latach 1936-1938 - 15 X.
Tymczasem w Kadrach .. t. V dla oficerów promowanych w latach 1936-1938 podane jest starszeństwo od 1 X. Skąd ta różnica?
Poza tym, przeglądając kiedyś przedwojenny miesięcznik "Morze" znalazłem informację o promocji oficerów SPMW 15 listopada 1938 roku.
Uznałem wtedy, że błąd jest w Kadrach, ale teraz sam już nie wiem. Jak było naprawdę?