Okręty Royal Navy, XVII-XIX w. (1)

[Janusz Kluska]

Zgadzam się z Panem Krzysztofem poprostu pomyliłem sie przy wpisywaniu tytułu tematu i chodziło mi o ten okres. Jeżeli jest to problem to przepraszam. Mogłem wpisać okręty Royal Navy XVIII i XIXw i nie byłoby problemu. Czy w takim razie można wpisywać w tym temacie także prośby o okręty z 1,2 i 3 rangi czy też potrzeba utworzyć nowy temat dyskusji i wymiany danych? Janusz.

[Marek S.]

Nie w temacie brytyjskich ale francuskich żaglowców - na uzbrojeniu liniowców były działa typu "obusier". W słownikach na polskie tłumaczy się to zarówno jako haubica jak i moździerz. A to w koncu duża różnica - więc jaki to typ?

[Krzysztof Gerlach]

Wyłącznie haubica. Tak nazywały się haubice francuskiej artylerii lądowej (w polskim wojsku napoleońskim zwane granatnikami), tak też Francuzi nazwali specyficzne działa okrętowe z brązu, bardzo krótkie, które miały być w założeniu rodzimym odpowiednikiem angielskich karonad. Nie były zbyt udane i w ciągu pierwszych lat XIX wieku zostały zastąpione wiernymi kopiami brytyjskich pierwozwzorów. Potem Francuzi powrócili do tej nazwy, kiedy powstały działa Paixhansa - też coś o pośredniej długości lufy między moździerzem a zwykłą armatą, ale znacznie bardziej przemyślane pod względem przystosowania do strzelania granatami. W praktyce zarówno moździerze jak haubice strzelały granatami (francuskie obus), ale te pierwsze stromotorowo i na ogół większymi pociskami (o nazwie własnej: bomby), te drugie - w tym działa haubiczne Paixhansa - płaskotorowo. Krzysztof Gerlach

[Marek S.]

Bardzo dziękuję za odpowiedź.

[Krzysztof Gerlach]

Mała autokorekta - uzupełnienie. Oczywiście przechodząc do szczegółów użycia haubic miałem już na myśli wyłącznie te okrętowe. Jak wszyscy wiedzą haubice lądowe tak wcześniej, wtedy jak i dzisiaj strzelały i strzelają znacznie bardziej stromotorowo niż zwykłe armaty, jednak nieco mniej niż moździerze. Na okrętach żaglowych było to prawie zawsze niemożliwe i na dodatek bezsensowne przy ówczesnym poziomie techniki wojennomorskiej. Krzysztof Gerlach

[pothkan]

Hm, a ja mam pewnie bardzo głupie pytanie : jak się wymawia "Paixhans"? "pezą"?

[Krzysztof Gerlach]

No cóż, wymowa nazwisk nie podlega żadnym regułom oprócz uzusu. Pamiętam jednak, że wybitny historyk marynarki, Andrew Lambert, poruszając kwestię dokonań tego francuskiego artylerzysty, nazywał go zawsze PEKSĘ i to znacznie bardziej pasuje do pisowni. Nie jest to jednakże odpowiedź stuprocentowo pewna - w filmie o pierwszej wojnie światowej na morzu, puszczanym w telewizji ostatnio, ale i wiele lat temu, zrobionym (jak mi się wydaje) przez Brytyjczyków, polski lektor - posługując się zapewne angielskim podkładem dźwiękowym - nieustanie wymienia nazwisko von Scheer jak won (won panie admirale, won stąd!) Szer. Nie rozumie zatem, że chociaż literę V Anglicy odczytują zazwyczaj jako nasze "w", to Niemcy z reguły (a w tym wypadku bezwzględnie) jak nasze "f". Mam nadzieję jednak, że tamten tekst angielski nie pochodzi od Lamberta, i że on się nie myli w ten sposób. Krzysztof Gerlach

[domek]

Co najlepiej kupic o galerach wydawnictwa z planami .Francja Hiszpania Wlochy Portugalia . raczej opisy techniczne budowy niz beletrystyka ?

[Janusz Kluska]

Nie wiem czy mogę podawać typy z klas 1,2 i 3 rangi, wobec tego proszę o podanie dat wod. okrętów typów Lowestoffe/Tartar (1756),Coventry (1757),Southampton (1757),Pallas (1757),Richmond(1757) i Alarm(1758). Jak z tego wynika przyjąłem granicę 1755 i od tego roku będę podawać typy, ale jezeli zna Pan wcześniejsze typy a które warte są podania danych ,to o ich podanie także proszę. Janusz

[Darth Stalin]

A widział ktoś może transkrypcję nazwiska "Paixhans" na rosyjski, cyrylicą? Oni mają fajną regułę językową zapisywania obcych nazw i nazwisk fonetycznie swoim alfabetem... a po rosyjsku to sie wymawia chyba bardzo podobnie do polskiego...

[Krzysztof Gerlach]

Pytania „domka” nie do końca rozumiem, jestem zresztą pewien, że nie jest ono właściwie skierowane do mnie, tylko do innych forumowiczy z grupy interesujących się także epoką przedpancernikową. Wspomnę jednak, że osobiście nadal bardzo cenię starą książkę Wolframa Mondfelda „Die Galeere vom Mittelalter bis zur Neuzeit (Hinstorff 1972), pod względem rozważań technicznych znakomita jest pozycja Gardiner/Morrison „The Age of Galley” (Conway 1995), szersza tematycznie ale bardzo ciekawa: John Guilmartin „Gunpowder & Galleys” (Conway 1974).
Do pana Janusza: daty wodowań 44-działowych dwupokładowców typu ROEBUCK z 1769 – Roebuck (28.04.1774), Romulus (17.12.1777), Actaeon (29.01.1778), Janus (15.05.1778), Charon (8.10.1778), Dolphin (10.03.1781), Ulysses (14.07.1779), Serapis (4.03.1779), Endymion (28.08.1779), Assurance (20.04.1780), Argo (8.06.1781), Diomede (18.10.1781), Guardian (23.03.1784), Mediator (30.03.1782), Regulus (10.02.1785), Resistance (11.07.1782), Serapis (7.11.1782), Gladiator (20.01.1783), Experiment (27.11.1784), Charon (17.05.1783).
Te jednostki pochodzą z wcześniejszego pytania. Co do dalszych, jest mi kompletnie obojętne, czy będzie Pan pytał o jednostki 1 czy 5 rangi (jak widać, umowny tytuł tematu nie przeszkadza nikomu w poruszaniu tutaj znacznie szerszej grupy zagadnień). Proszę wybierać najbardziej dla Pana interesujące, a ja będę odpowiadał w miarę gojenia się odcisków na palcach (od klawiatury).
Do „Darth Stalin”: Rosyjska transkrypcja Paixhansa to Pieksan. Teoretycznie Rosjanie taką mają właśnie zasadę, jak Pan napisał. Ale co do użyteczności tego dla poznania prawidłowej wymowy francuskiego nazwiska pozwolę sobie podać inny przykład: w książce B.N. Zubowa „Razvitje korabliestrojenija na jugie Rossii” mowa jest o tym, że silnik do parowej fregaty Władimir wykonała angielska firma „Digborn i Mied”. Konia z rzędem temu, kto potrafi pożenić taką wymowę z prawdziwą nazwą, czyli Ditchburn & Mare !!!!
Krzysztof Gerlach

[Janusz Kluska]

Wobec tego poproszę o podanie dat wod. typów:
Royal George (1756), Royal George ex Umpire (1788),Boyne (1810), Princess Charlotte (1825)/oraz dane techn. w tym ostatnim/, a także London(1766), Barfleur(1768), Queen(1769),Duke(1777), Impregnable(1786), Boyne(1790) i Neptune(1797).
A tak na marginesie, nazwa typu oznacza datę powstania projektu czy też datę wodowania pierwszego okrętu danego typu. Janusz.

[Napoleon]

Co do galer (okrętów wiosłowo-żaglowych) to polecam jeszcze:
- Anderson R.C., Oared Fighting Ships
- Rodgers W.L., Naval Warfare under Oars (aczkolwiek więcej tu o bitwach i taktyce niż o samych okrętach)

[Krzysztof Gerlach]

Wszystko jest kwestią konwencji. Jednak data przy nazwie typu, którą ja podaję (za Lyonem zresztą) to data powstania projektu. Zrozumiałe, że sporo wyprzedza datę wodowania pierwszej z jednostek budowanych wg tych planów. Natomiast bardziej skomplikowanie wygląda sprawa NAZWY określającej typ. Z reguły odnosi się do pierwszego zwodowanego okrętu, ale istniały rozmaite wyjątki.
Daty wodowań: Royal George – 18.02.1756 (tego samego typu Britannia – 19.10.1762); Royal George – 16.09.1788 (tego samego typu Queen Charlotte – 15.04.1790, Queen Charlotte – 17.05.1810); Boyne – 3.07.1810 (tego samego typu Union – 16.11.1811).
Typ Princess Charlotte z 1812 to 100/104-działowe trójpokładowce powstałe z przedłużenia i lekkiego poszerzenia projektu Boyne, który był z kolei pochodną Victory Slade’a. Długość dolnego pokładu działowego 197 stóp 7 cali, szerokość z poszyciem 52 stopy 9 cali, głębokość 22 stopy 6 cali, tonaż 2417 ton. Załoga: 738 osób. Uzbrojenie: na dolnym pokładzie działowym 28 dział 32-funtowych, na środkowym pokładzie 30 dział 24-funtowych, na górnym pokładzie 30 dział 18-funtowych, na pokładzie rufowym 4 działa 12-funtowe i 8 karonad 32-funtowych, na dziobowym 2 działa 12-funtowe i 2 karonady 32-funtowe. Dwa okręty tego typu to Princess Charlotte zwodowany 14.09.1825, Royal Adelaide – 28.07.1828.
Typ London z 1759: London (24.05.1766), Prince (4.07.1788), IMPREGNABLE (15.04.1786), Windsor Castle (21.05.1790).
Typ Barfleur z 1761: Barfleur (30.07.1768), Prince George (31.08.1772), Princess Royal (18.10.1773), Formidable (20.08.1777).
Typ Queen z 1762: Queen (18.09.1769).
Typ Duke z 1771: Duke (18.10.1777), Saint George (4.10.1785), Glory (5.07.1788), Atlas (13.02.1782).
Typ Boyne z 1783: Boyne 27.06.1790, Prince of Wales 28.06.1794.
Typ Dreadnought/Neptune z 1788: Dreadnought (13.06.1801), Neptune (28.01.1797), Temeraire (11.09.1798). Krzysztof Gerlach

[Janusz Kluska]

Panie Krzysztofie proszę o udzielenie informacji co do następujących
okrętów: Ramilles(1749), Prince(1750), Union(1756), Namur(1756), Neptune(1756), Sandwich(1759), Bleinheim(1761), Ocean(1761) i Princess Amelia(1757). Janusz

[pogodny]

To ja mam tez pytanko do Pana Krzysztofa. Jako wielki fan panskich artykulow w MSiO pytam - czy w planach jest jakas ksiazka ?

Pozdrawiam serdecznie
Pawel