Francuskie okręty spod żagla i pary (5)

Krzysztof Gerlach · Post autor: **Krzysztof Gerlach** » 2008-11-16, 20:22

Barque longue to dosłownie „długa barka”. Brzmi jeszcze gorzej niż „długa łódź”, jeśli wiemy, że chodzi o sporą jednostkę, czasem pełnopokładową, której główną cechą była sprawność żeglarska, lekkość, zwinność i szybkość. Niestety musimy pogodzić się z myślą, że polskie słownictwo morskie powstało w zupełnie innej epoce – dla nas „barka” to „śródlądowy statek towarowy” jak głosi definicja z encyklopedii „Okręty i żegluga”, czy podobna, mało ruchliwa i mało efektowna krypa. Niewielu interesują czasy wojny trzynastoletniej (mnie tak!), więc prześlizgujemy się nad faktem, że i nas pływały wtedy barki jak najbardziej morskie, szybkie i sprawne. Zwłaszcza, że ówczesne słownictwo okrętów walczących dla Polski było wyłącznie niemieckie (czego w „dydaktycznych” opracowaniach komandora Koczorowskiego się nie pisze, bo przecież Niemcy to „be”), a zatem chodziło naprawdę o „bardtze” i inne pisownie tego terminu.
Tymczasem słowo „barka” miało przez wieki na Zachodzie jak najbardziej „dumny” wydźwięk, określało czasem wybitnie prestiżowe jednostki, o znakomitych walorach, szybkie, zwrotne i kunsztownie zdobione, jak barki admiralskie. Jedyny przewożony przez te ostatnie towar stanowiło czcigodne cielsko admirała. Obawiam się, że w naszej terminologii to se już ne vrati. Lepiej więc – z uwagi na sens - poprzestać na „korweta”. Jednak ja podaję brzmienie oryginalne, ponieważ we francuskim rozwoju okrętów owe „barques longues” stanowiły etap rozwojowy prowadzący dopiero do „corvettes”.

Boussole (Boussolle) – „barque longue” zbudowana w Dunkierce, wprowadzona do służby w 1691. Tonaż 50 ton, wymiary: 60’ x 14’ x 7’. Projektant Philippe Cochois. Uzbrojenie: 6 x 4-f. Nie wspominana już po 1692.

Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

Krzysztof Gerlach · Post autor: **Krzysztof Gerlach** » 2008-11-16, 21:13

Amarante (Amaranthe) – szkuner zbudowany w Lorient. Projektant prawdopodobnie Victor Gervaize. Wyporność 90 ton, załoga 21-62. Uzbrojenie projektowe: 6 działek relingowych; potem w różnych okresach 2 do 6 dział. Skreślony z listy floty w 1869.

Aurore – szkuner będący w służbie w latach 1860-1867. Wykorzystywany wyłącznie lokalnie w Gujanie.

Szkunery Laborieuse, Pourvoyeuse, Vigilante zostały zbudowane w Rochefort. Rzeczywiście wszystkie zostały zaczęte równocześnie 9.02.1855 (data administracyjna, która może nic nie znaczyć), zwodowane tego samego dnia, wg Roche’a 20.06.1855 (co przy takich mikrusach niezwykle łatwo zaaranżować) i razem wcielone do służby (data administracyjna, która mogła być dowolnie zapisana bez względu na stan jednostki). Miały załogę 14, uzbrojone były w 2 działka relingowe. Pozostałe dane techniczne i projektanta ma Pan w dossiersmarine.

Laborieuse – w latach 1856-69 stacjonował może w Rochefort, a dopiero potem w Gujanie. Skreślony z listy floty w 1871.

Pourvoyeuse - stacjonował w Gujanie. Skreślony z listy floty w 1874, potem hulk-magazyn w Gujanie do 1880.

Vigilante – stacjonował w Gujanie. Rozbił się 24.02.1869 na Czarnych Skałach u Lilet-la-Mer.

Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

Nowak Krzysztof · Post autor: **Nowak Krzysztof** » 2008-11-17, 17:45

Witam, dziękuję za odpowiedź.
Bardzo proszę o opis danych i losów barque longues SUBTILE (1689) i SYBILLE (1689).
Pozdrowienia, Krzysztof Nowak.

Krzysztof Gerlach · Post autor: **Krzysztof Gerlach** » 2008-11-17, 19:52

Subtile – zbudowana w Dunkierce, wprowadzona do służby w 1689. Tonaż 50 ton. Wymiary: 61’6” x 20’ x 8’3”. Załoga: 25-35. Uzbrojenie: 6 x 4-f. Uznawana za dobry żaglowiec. Skreślona z listy floty w 1702.

Sybille (Sybile, Sibylle) – zbudowana w Dunkierce, wprowadzona do służby w 1689. Projektant Houvens (Houwens) Hendrick. Tonaż 40 ton. Uzbrojenie: 6 x 4-f. Nazywana też korwetą. Skreślona z listy floty w 1693 lub 1694.

Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

Nowak Krzysztof · Post autor: **Nowak Krzysztof** » 2008-11-18, 18:01

Witam, dziękuję za odpowiedź.
Bardzo proszę o opis danych i losów korwety MARQUISE DE VAUDREUIL (1756).
Pozdrowienia, Krzysztof Nowak.

Krzysztof Gerlach · Post autor: **Krzysztof Gerlach** » 2008-11-18, 21:21

Marquise de Vaudreuil – jednostka z jeziora Ontario, nazywana korwetą, ale nie figurująca na listach marynarki wojennej. Zbudowana w Fort-Frontenac, zwodowana jesienią 1755, wyposażona w czerwcu 1756. Projektant Louis-Pierre Poulin de Cressé. Załoga około 80. Uzbrojenie: 16 dział i 8 działek relingowych. Zdobyta przez Anglików w sierpniu 1758 przy zajmowaniu Fort-Frontenac i spalona we wrześniu.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

Janusz Kluska · Post autor: **Janusz Kluska** » 2008-11-18, 21:31

Panie Krzysztofie dziękuję za odpowiedź.
Poproszę o opisanie jednostek: Acheron (wod. 07.1813), Incendiaire/Liamone (wod.08.1813), Eumenide (wod.21.04.1814) i Boutefeu (wod. także 21.04.1814).
Pozdrawiam Janusz

Krzysztof Gerlach · Post autor: **Krzysztof Gerlach** » 2008-11-19, 07:12

Kanonierki. Jak zazwyczaj przy mikrobach tej wielkości, trudno ustalić precyzyjnie zaszeregowanie do określonych typów. Zdaniem Roche’a wszystkie cztery należały do typu Alecton. Projektant Roustan, załoga 25, uzbrojenie 4 x 6-f. Jednak poniżej podaję klasyfikację za Demerliakiem, który wydaje się w tym przypadku bardziej przekonujący.

Achéron – kanonierka moździerzowa zbudowana w Tulonie. Projektant Louis Dubois. Nośność 90 ton, wyporność 140 ton, wymiary: 24,84 x 6,61 x 2,60 m. Załoga: 60. Uzbrojenie projektowe: 2 x 24-f, 2 x 18-f i 1 moździerz 12-calowy; rzeczywiste – 4 x 18-f. Skreślona z listy floty w 1825, używana potem jako cysterna. Być może rozebrana w 1847.

Incendiaire – kanonierka moździerzowa typu Achéron, zbudowana w Tulonie. Dane tech. jw. Załoga: 58-71. Uzbrojenie pierwotne: 4 x 18-f i 1 moździerz 12-calowy. Przemianowana na Liamone w marcu 1821 (uzbrojona w 10 karonad 12-f). W 1835 klasyfikowana jako szkuner. Skreślona z listy floty w 1847.

Euménide – kanonierka typu Air, zbudowana w Tulonie. Projektant François-Frédéric Poncet. Nośność około 80 ton, wyporność 141 ton, wymiary: 25,01 x 6,15 x 1,92 m. Załoga: 25-72. Uzbrojenie: 4 x 18-f. Skreślona z listy floty w 1825.

Boutefeu – kanonierka moździerzowa typu Bombe, zbudowana w La Seyne-sur-Mer, zwodowana w lutym 1813. Projektant François-Frédéric Poncet. Nośność 91 ton, wyporność 141 ton, wymiary: 25,01 x 6,14 x 1,92 m. Załoga: 25-67. Uzbrojenie: 4 x 18-f i 1 moździerz 12-calowy. Po remoncie spuszczona ponownie na wodę 21.04.1814. Skreślona z listy floty w 1837.

Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

Nowak Krzysztof · Post autor: **Nowak Krzysztof** » 2008-11-19, 18:07

Witam, dziękuję za odpowiedź.
Bardzo proszę o opis danych i losów okrętu-baterii PETIT DIABLE (1759).
Pozdrowienia, Krzysztof Nowak.

Krzysztof Gerlach · Post autor: **Krzysztof Gerlach** » 2008-11-19, 20:49

Petit Diable - pływająca bateria 3-działowa, zbudowana pośpiesznie w Quebeku w 1759 (ukończona w czerwcu), na wieść o zbliżaniu się Brytyjczyków. Uzbrojona w 3 działa 24-funtowe. Projektant Nicolas-Pierre Duclos-Guyot (konstruktor baterii Diable) albo René-Nicolas Levasseur. Zdobyta przez Anglików wraz z Quebekiem we wrześniu 1759 i prawdopodobnie jeszcze tamtej jesieni rozebrana na opał.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

Janusz Kluska · Post autor: **Janusz Kluska** » 2008-11-19, 21:05

Panie Krzysztofie dziękuję za odpowiedź.
Poproszę o opisanie jednostek: Salpetre (wod. 21.09.1811), Surveillante (wod. 08.1811), Terre/Agile (wod. 17.07.1811) oraz Tocsin (wod. 11.1811).
Pozdrawiam Janusz.

Krzysztof Gerlach · Post autor: **Krzysztof Gerlach** » 2008-11-20, 07:36

Zdaniem Roche’a cztery kanonierki moździerzowe typu Grenade. Uzbrojenie: 4 x 18-f. Takielunek szkunera. Zdaniem Demerliaka trzy kanonierki (Salpetre, Feu, Tocsin) opisanego już przeze mnie typu Air oraz jedna kanonierka moździerzowa (Terre) opisanego już przeze mnie typu Bombe.

Salpetre (daszek nad środkowym „e”) – zbudowana w La Ciotat. Załoga: 29-84. Uzbrojenie pierwotne: 4 x 18-f. Skreślona z listy floty w 1837.

Surveillante – zbudowana w Tulonie jako Feu. Załoga: 40-80. Uzbrojenie pierwotne: 4 x 18-f. Przemianowana na Surveillante dopiero w listopadzie 1819. Brała udział we francuskiej interwencji w Hiszpanii w 1823. Skreślona z listy floty w 1837.

Terre – zbudowana w Tulonie. Załoga: 27-69. Uzbrojenie pierwotne: 4 x 18-f i 1 moździerz 12-calowy. Przemianowana na Agile w listopadzie 1819. Skreślona z listy floty w 1837.

Tocsin – zbudowana w La Seyne-sur-Mer. Załoga: 26-67. Uzbrojenie pierwotne: 4 x 18-f. Brała udział we francuskiej interwencji w Hiszpanii w 1823. Skreślona z listy floty w 1837.

Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

Janusz Kluska · Post autor: **Janusz Kluska** » 2008-11-20, 17:31

Panie Krzysztofie dziękuję za odpowiedź.
Poproszę o opisanie jednostek: Air (1811), Bombe, Encelade i Grenade (wszystkie chyba wod. 07.1811).
Pozdrawiam Janusz.

Nowak Krzysztof · Post autor: **Nowak Krzysztof** » 2008-11-20, 18:22

Witam, dziękuję za odpowiedź.
Bardzo proszę o opis danych i losów fluity LOIRE (1685).
Pozdrowienia, Krzysztof Nowak.

Krzysztof Gerlach · Post autor: **Krzysztof Gerlach** » 2008-11-20, 18:47

Air, Bombe, Encelade, Grenade - wg Roche’a wszystkie kanonierki moździerzowe typu Grenade. Wg Demerliaca kanonierki moździerzowe typu Bombe (Bombe, Encelade , Grenade) oraz kanonierka typu Air (Air). Charakterystykę typów już podałem. Faktyczne różnice bardzo nikłe. Wszystkie zbudowane w Tulonie.

Air – zwodowana we wrześniu 1810, albo w roku 1811. W drodze z Tulonu do Genui (z transportem karabinów) zdobyta przez Anglików koło Agay 11.12.1813 (czy dwa dni wcześniej).

Bombe – zwodowana w lipcu 1811. Skreślona z listy floty w 1827. Od 1830 pomocnicza jednostka portowa w Tulonie.

Encelade – zwodowana 17.07.1811. Od 1841 wycofana z aktywnej służby. Od 1846 szkoła chłopców okrętowych. Od 1849 otaklowana jak bryg. Skreślona z listy floty w 1854.

Grenade – zwodowana 17.07.1811. Brała udział we francuskiej interwencji w Hiszpanii w 1823. Skreślona z listy floty w 1837.

Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

Krzysztof Gerlach · Post autor: **Krzysztof Gerlach** » 2008-11-20, 19:29

Loire – fluita zbudowana w Breście, zwodowana we wrześniu 1686. Tonaż 500 ton, wymiary: 110’ x 28’6” x 12’. Projektant Laurent Hubac. Załoga: 66-100. Uzbrojenie: 16 x 12-f i 14 x 8-f. W latach 1687/88 uczestniczyła w ekspedycji do Syjamu. W 1693/94 woziła żołnierzy do Cayenne. Zdobyta przez Anglików w 1712.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach