No to Smoczku:
Zgodnie z planami rozwoju WP w 1924 stworzono plan rozbudowy federacyjnej MW RzON (Rzeczpospolitej Obojga Narodów). Zakładał on m.in. budowę 3 pancerników.
Zatwierdzony przez Sikorskiego plan został wzbogacony o założenie, że nowe okręty mają być wyposażone w podwójne wieże 350 mm wyprodukowane dla
Mackensena i
Grafa Spee i przekazane przez Radę Ambasadorów (w założeniu dla baterii nadbrzeżnych).
Dodatkowymi czynnikami sprzyjającym temu rozwiązaniu był fakt przejęcia dokumentacji
Grafa Spee w Gdańsku oraz możliwość zakupu amunicji w czeskiej Skodzie (która przygotowywała działa 350 mm dla pancerników austro-węgierskich)
Szefostwo SG opracowało następujące warianty:
1. Budowa 2 okrętów będących kopią
Grafa Spee –
odrzucona ze względu na wymóg posiadania 3 jednostek
2. Budowa nieco mniejszych jednostek z 3-ma wieżami – dodatkowa wieża i działa miałyby być zamówione w Skodzie
odrzucona ze względu na obawę przed posiadaniem 2 nietypowych dział 350 mm
3. Budowa 3 jednostek z 5-cioma działami (2xII, 1xI) -
odrzucona
4. Budowa 2 jednostek z 3-ma wieżami. Trzecia jednostka miała w miejsce jednej wieży zabierać 4-6 hydroplanów i katapultę (możliwe, że informacje o takiej jednostce pochodziły z polskich placówek w Szwecji mówiących o planowanej przebudowie
Dristighetena )
Ostatecznie przyjęto do realizacji wariant 4-y – założono ponadto, że okręty powinny osiągać prędkość co najmniej 28 kts i posiadać opancerzenie zbliżone do
Grafa Spee .
Plany były gotowe w 1926 i zakładały jednostki: (dane dla jednostek 3-wieżowych)
Displacement: 20 873 t light; 22 107 t standard; 24 516 t normal; 26 344 t full load
Dimensions: 203,00 m x 27,50 m x 7,80 m
Armament: 6 - 350 mm guns (3 Main turrets x 2 guns, 1 superfiring turret), 8 - 155 mm guns (4 2nd turrets x 2 guns), 8 - 100 mm AA guns (4 AA turrets x 2 guns)
Armour: Belt 300 mm, upper belt 100 mm, end belts 100 mm, Main turrets 320 mm, 2nd turrets 100 mm, Armour deck 100 mm, Conning tower 350 mm
Machinery: Oil fired boilers, steam turbines, 4 shafts, 124 154 shp / 92 619 Kw = 30,50 kts, Range 5 000nm at 20,00 kts
Complement: 979 - 1 273
Cost: £7,305 million / $29,219 million
Distribution of weights at normal displacement:
Armament: 1 116 tons, 4,6%, Armour: 9 544 tons, 38,9%
Machinery: 4 031 tons, 16,4%, Hull, fittings & equipment: 6 183 tons, 25,2%, Fuel, ammunition & stores: 3 642 tons, 14,9%
Jednakże w maju doszło do przewrotu Piłsudskiego wspartego przez grupę wysokich oficerów litewskich.
W odniesieniu do MW RzON Piłsudki w pierwszym rzędzie skreślił pancerniki stwierdzając, że Federacja nie potrzebuje tak ciężkich i drogich okrętów. Nie pomogły nawet propozycje rezygnacji z trzeciej jednostki (z wodnosamolotami).
Sytuację nieco zmienił dopiero raport wywiadu (prawdopodobnie z końca 1926), który stwierdzał, że:
1. „W przypadku wojny zarówno Niemcy jak i Rosja Sowiecka dążyć będą do blokady Polski na Bałtyku i zniszczenia portów w Gdańsku i Kłajpedzie celem uniemożliwienia dostaw materiałów wojennych z Francji i Anglii”
2. Marynarka Rosji:
– „dysponuje obecnie 3 drednotami klasy Gangut (wyporność ponad 23 tys. ton, prędkość 23 węzły, 12 armat 305 mm, pancerz do 225 mm) i prawdopodobnie 1-2 starymi pancernikami (wyporność 17 tys. ton, prędkość 18 węzłów, 4 armaty 305 mm i 12 203 mm, pancerz do 225 mm) służącymi jako okręty obrony wybrzeża ... „
- „ ... Przemysł okrętowy w Rosji Sowieckiej zaczął znowu pracować. Ponieważ w przeciwieństwie do 3 bliźniaczych okrętów (które sprzedano na złom do Niemiec) pozostawiono najbardziej zaawansowany krążownik bojowy
Izmaił (wyporność ponad 32 tys. ton, prędkość 26 węzłów, 12 armat 356 mm, pancerz do 240 mm)– należy sądzić, że Rosjanie planują go ukończyć. Ponadto istnieje obawa, że znajdujący się po pożarze rok temu w stoczni, czwarty drednot klasy Gangut –
Połtawa może zostać przy okazji remontu przezbrojony w działa 356 mm wyprodukowane dla któregoś ze złomowanych krążowników bojowych”
3. Marynarka Niemiec:
- „... co prawda została mocno osłabiona Traktatem, ale w warunkach Bałtyku i tak 6 (+ 2 w rezerwie) pancerników niemieckich (wyporność ponad 13 tys. ton, prędkość 18 węzłów, 4 armaty 280 mm, pancerz do 250 mm), obecnie modernizowanych, stanowi zagrożenie dla naszej Floty i baz”
- „... Nie należy zapominać, że za około 5-7 lat pojawią się w służbie nowe pancerniki niemieckie [...] Jako, ze Traktat narzucił ograniczenie wyporności do 10 tys. ton, a Niemcy zapewne będą chcieli mieć jednostki jak najsilniejsze – należy przypuszczać, że będą to okręty pełnomorskie, zbliżone do najnowszych szwedzkich małych pancerników klasy Sverige (wyporność ponad 7 tys. ton, prędkość 22 węzły, 4 armaty 283 mm, pancerz do 200 mm) [...] Można przypuszczać, że okręty niemieckie jako o 1/3 większe i budowane w zgodzie z najnowszą myślą techniczną mogą mieć następujące dane: wyporność 10 tys. ton, prędkość 23-26 węzłów, 4 armaty 305 lub 350 mm, pancerz 200 do 300 mm)”
Raport ten wpłynął na decyzję Piłsudskiego, który nakazał budowę dwóch okrętów mających „służyć obronie brzegów i osłonie konwojów [...] Powinny być zatem nieco większe i szybsze od nowych pancerników niemieckich, a zarazem wystarczająco silnie opancerzone by wytrwać pod ogniem pancerników rosyjskich. [...] Nie powinny być jednakże tak duże i drogie jak wcześniej zaplanowano [...] Skoro Szwedom i Niemcom wystarczą okręty z 4-ema działami – nam także powinny takie wystarczyć i to dwa w zupełności”.
W wyniku tak postawionych wymagań w 1928 przedstawiono nowy projekt 2 pancerników:
Displacement: 12 625 t light; 13 457 t standard; 15 325 t normal; 16 758 t full load
Dimensions: 165,50 m x 23,90 m x 7,30 m
Armament: 4 - 350 mm guns (2 Main turrets x 2 guns), 8 - 155 mm guns (3 2nd turrets x 2 guns), 6 – 100 mm AA guns (3 AA turrets x 2 guns)
Armour: Belt 300 mm, upper belt 100 mm, end belts 75 mm, Main turrets 320 mm, 2nd turrets 50 mm, Armour deck 100 mm, Conning tower 300 mm
Machinery: Oil fired boilers, steam turbines, 2 shafts, 70 862 shp = 28,00 kts, Range 5 000nm at 20,00 kts
Complement: 688 - 895
Cost: £4,668 million / $18,672 million
Distribution of weights at normal displacement:
Armament: 789 tons, 5,1%, Armour: 6 228 tons, 40,6%,
Machinery: 2 301 tons, 15,0%, Hull, fittings & equipment: 3 308 tons, 21,6%, Fuel, ammunition & stores: 2 700 tons, 17,6%
